Πίσω από τις κουρτίνες ή πώς ο Κλαύδιος έγινε αυτοκράτορας
Claudius quinquagesimo anno aetātis suae imperium cēpit mirabili quodam casu. Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnōvit; extractum* imperatōrem eum salutāvit. Hinc ad commilitōnes suos eum adduxit. Ab his in castra delātus est tristis et trepidus, dum obvia turba quasi moritūrum eum miserātur. Postero die Claudius imperātor factus est.
Κείμενο
|
Νεοελληνική απόδοση
|
Claudius quinquagesimo anno
aetātis suae
imperium cēpit
mirabili quodam casu.
Exclūsus
ab insidiatōribus Caligulae,
recesserat in diaetam,
cui nomen est Hermaeum.
Paulo post
rumōre caedis exterritus
prorepsit ad solarium proximum
et inter vela praetenta foribus se abdidit.
Discurrens miles
pedes eius animadvertit;
eum latentem adgnōvit;
extractum
imperatōrem eum salutāvit.
Hinc ad commilitōnes suos eum adduxit.
Ab his in castra delātus est
tristis et trepidus,
dum obvia turba
quasi moritūrum eum miserātur.
Postero die Claudius
imperātor factus est.
|
Ο Κλαύδιος στο πεντηκοστό έτος
της ηλικίας του
έγινε αυτοκράτορας
χάρη σ' ένα παράδοξο τυχαίο γεγονός.
Αφού διώχθηκε
από τους δολοφόνους του Καλλιγούλα,
αποσύρθηκε σε μια θερινή κατοικία,
που ονομάζεται Ερμαίο.
Λίγο αργότερα,
τρομοκρατημένος από τα νέα της σφαγής,
σύρθηκε προς το πιο κοντινό λιακωτό
και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρέμονταν στην πόρτα.
Ένας στρατιώτης που έτρεχε εδώ κι εκεί
πρόσεξε τα πόδια του·
τον αναγνώρισε που κρύβονταν·
αφού τον τράβηξε έξω,
προσαγόρευσε αυτόν αυτοκράτορα.
Από κει τον οδήγησε στους συντρόφους του.
Από αυτούς μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο
λυπημένος και έντρομος,
ενώ το πλήθος που τον συναντούσε
τον λυπόταν σαν να επρόκειτο να πεθάνει. Την επομένη ημέρα ο Κλαύδιος
ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας.
|
Γραμματική αναγνώριση
Claudius: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Claudius -ii/-i = Κλαύδιος → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
quinquagesimo: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του τακτικού αριθμητικού επιθέτου. quinquagesimus, -a, -um = πεντηκοστός, -ή, -ό (ως αριθμητικό δεν διαθέτει κλητική).
anno: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού annus -i = χρόνος, έτος.
aetatis : γενική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού aetas -atis= ηλικία → γενική πληθυντικού aetatum & aetatium άρα και αιτιατική –es/-is, όπως και το civitas, libertas.
suae: γενική ενικού, θηλυκό, της κτητικής αντωνυμίας γ΄ προσώπου που λειτουργεί ως αυτοπαθητική, εδώ για έναν κτήτορα suus, -a, -um = δικός, -ή, -ό του.
imperium: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού imperium -ii/ -i = εξουσία.
cepit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος capio, cepi, captum, capĕre 3 = πιάνω, συλλαμβάνω → ανήκει στα 15 ρήματα σε –io.
mirabili: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και δικαταλήκτου επιθέτου mirabilis, -is, -e = περίεργος, -η, -ο (συγκριτικός: mirabilior, -ior, -ius, υπερθετικός: mirabilissimus, -a, -um).
quodam: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, της αόριστης επιθετικής αντωνυμίας quidam, quaedam, quoddam = κάποιος, -α, -ο.
casu: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού casus -us = τυχαίο γεγονός.
Exclusus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος excludo, exclusi, exclusum, excludĕre 3 = διώχνω.
ab: πρόθεση που συντάσσεται με (κυρίως) αφαιρετική = από.
insidiatoribus: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού insidiator -oris = συνωμότης, δολοφόνος.
Caligulae: γενική ενικού, αρσενικό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού Caligula -ae = Καλιγούλας → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
recesserat: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού υπερσυντελίκου του ρήματος recedo, recessi, recessum, recedĕre 3 = αποσύρομαι.
in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με αιτιατική = σε.
diaetam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού diaeta -ae = θερινή κατοικία.
cui: δοτική ενικού, θηλυκό, της αναφορικής αντωνυμίας qui, quae, quod = ο οποίος, -α, -ο.
nomen: ονομαστική ενικού, ουδέτερο, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού nomen -inis = όνομα.
est: γ΄ ενικό, οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
Hermaeum: ονομαστική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Hermaeum -i = Ερμαίο → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
Paulo: αφαιρετική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του επιθέτου paulus, -a, -um = λίγος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά.
Post: χρονικό επίρρημα = αργότερα.
rumore: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού rumor -oris = φήμη.
caedis: γενική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού caedes, caedis = σφαγή → γενική πληθυντικού caedium, αιτιατική πληθυντικού caedes & caedis.
exterritus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος exterreo, exterrui, exterritum, exterrēre 2= τρομοκρατώ.
prorepsit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος prorepo, prorepsi, proreptum, prorepĕre 3 = σέρνομαι, έρπω.
ad: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική = προς.
solarium: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού solarium –ii/ -i = λιακωτό.
proximum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του επιθέτου proximus –a, -um = πολύ κοντινός -ή, -ό (Πρόκειται για υπερθετικό βαθμό, ενώ ο συγκριτικός είναι: propior, -ior, -ius. Δεν διαθέτει θετικό, διότι προέρχεται από το επίρρημα prope).
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
inter: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική = ανάμεσα.
vela: αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού velum -i = παραπέτασμα.
praetenta: αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος praetendo, praetendi, praetentum, praetendĕre 3 = κρεμώ μπροστά. Λόγω της πρόθεσης prae συντάσσεται με δοτική.
foribus: δοτική πληθυντικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού foris, foris = πόρτα. Γενική πληθυντικού forium, αιτιατική πληθυντικού fores & foris. Συνήθως απαντά στον πληθυντικό.
se: αιτιατική ενικού, της προσωπικής αντωνυμία γ΄ προσώπου, που λειτουργεί ως αυτοπαθητική = τον εαυτό του, εαυτό της, εαυτό του.
abdidit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος abdo, abdidi, abditum, abdĕre 3 = κρύβω. (Το do σύνθετο με μονοσύλλαβη πρόθεση γίνεται 3ης συζυγίας).
Discurrens: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, της μετοχής ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος discurro, discucurri/discurri, discursum, discurrĕre 3 = τρέχω εδώ κι εκεί.
miles: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού miles, militis = στρατιώτης.
pedes: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού pes, pedis = πόδι.
eius: γενική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
animadvertit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος animadverto, animadverti, animadversum, animadvertĕre 3 = παρατηρώ.
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
latentem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, της μετοχής ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος lateo, latui, ---, -latēre 2 = κρύβομαι.
adgnovit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος adgnosco, adgnovi, adgnitum, adgnoscĕre 3 = αναγνωρίζω.
extractum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος extraho, extraxi, extractum, extrahĕre 3 = τραβώ έξω, βγάζω (τραβώντας).
imperatorem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού imperator -oris = στρατηγός, αυτοκράτορας.
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
salutavit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος saluto, salutavi, salutatum, salutāre 1= προσαγορεύω, χαιρετίζω.
Hinc: τοπικό επίρρημα = από εκεί.
ad: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική = προς.
commilitones = αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού commilito, commilitonis = συστρατιώτης, σύντροφος.
suos: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, της κτητικής αντωνυμίας γ΄ προσώπου, που λειτουργεί ως αυτοπαθητική εδώ για έναν κτήτορα suus, -a, -um = δικός, -ή, -ό του.
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -η, -ο.
adduxit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος adduco, adduxi, adductum, adducĕre 3 = οδηγώ προς (β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα adduc).
Ab: πρόθεση που συντάσσεται με (κυρίως) αφαιρετική = από.
his: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, της δεικτικής αντωνυμίας hic, haec, hoc = αυτός, -ή, -ό.
in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με αιτιατική = σε.
castra: αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ετερόσημου ουσιαστικού castrum –i = φρούριο, castra -orum = στρατόπεδο.
delatus est: γ΄ ενικό οριστικής παθητικού παρακειμένου του ανωμάλου ρήματος defero, detuli, delatum, defĕrre 3 = μεταφέρω (β΄ ενικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα defer).
tristis: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του επιθέτου τριγενούς και δικαταλήκτου tristis, -is, -e = λυπημένος, -η, -ο
(συγκριτικός: tristior, -ior, -ius, υπερθετικός: tristissimus, -a, -um). Επίρρημα triste και tristiter.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
trepidus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του επιθέτου trepidus, -a, -um = έντρομος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά.
dum: υποτακτικός, χρονικός σύνδεσμος = ενώ.
obvia: ονομαστική ενικού, θηλυκό, β΄ κλίση, του επιθέτου obvius, -a, -um =αντίθετος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά.
turba: ονομαστική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού turba -ae = πλήθος.
quasi: υποτακτικός, παραβολικός-υποθετικός σύνδεσμος = σαν.
moriturum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής μέλλοντα του αποθετικού ρήματος morior, mortuus sum, mortuum, mori 3 =πεθαίνω (σχηματίζει τη μετοχή μέλλοντα από το θέμα του ενεστώτα όπως και τα pariturus, nasciturus, ruiturus).
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
miseratur: γ΄ ενικό οριστικής ενεστώτα του αποθετικού ρήματος miseror, miseratus sum, miseratum, miserāri 1 = λυπάμαι.
Postero: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση του επιθέτου posterus, -a, -um = επόμενος, -η, ο, ύστερος, -η, -ο (συγκριτικός: posterior, -ior, -ius, υπερθετικός: postremus/postumus, -a, -um). Eπίρρημα: post.
die: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, ε΄ κλίση, του ουσιαστικού dies, diei = ημέρα.
Claudius: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Claudius -ii/ -i = Κλαύδιος →ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
imperator: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού imperator -oris = στρατηγός, αυτοκράτορας.
factus est: γ΄ ενικό οριστικής παθητικού παρακειμένου του ανώμαλου ρήματος fio, factus sum, fieri = γίνομαι (παθητικό του ρήματος facio, feci, factum, facere).
quinquagesimo: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του τακτικού αριθμητικού επιθέτου. quinquagesimus, -a, -um = πεντηκοστός, -ή, -ό (ως αριθμητικό δεν διαθέτει κλητική).
anno: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού annus -i = χρόνος, έτος.
aetatis : γενική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού aetas -atis= ηλικία → γενική πληθυντικού aetatum & aetatium άρα και αιτιατική –es/-is, όπως και το civitas, libertas.
suae: γενική ενικού, θηλυκό, της κτητικής αντωνυμίας γ΄ προσώπου που λειτουργεί ως αυτοπαθητική, εδώ για έναν κτήτορα suus, -a, -um = δικός, -ή, -ό του.
imperium: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού imperium -ii/ -i = εξουσία.
cepit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος capio, cepi, captum, capĕre 3 = πιάνω, συλλαμβάνω → ανήκει στα 15 ρήματα σε –io.
mirabili: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και δικαταλήκτου επιθέτου mirabilis, -is, -e = περίεργος, -η, -ο (συγκριτικός: mirabilior, -ior, -ius, υπερθετικός: mirabilissimus, -a, -um).
quodam: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, της αόριστης επιθετικής αντωνυμίας quidam, quaedam, quoddam = κάποιος, -α, -ο.
casu: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού casus -us = τυχαίο γεγονός.
Exclusus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος excludo, exclusi, exclusum, excludĕre 3 = διώχνω.
ab: πρόθεση που συντάσσεται με (κυρίως) αφαιρετική = από.
insidiatoribus: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού insidiator -oris = συνωμότης, δολοφόνος.
Caligulae: γενική ενικού, αρσενικό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού Caligula -ae = Καλιγούλας → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
recesserat: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού υπερσυντελίκου του ρήματος recedo, recessi, recessum, recedĕre 3 = αποσύρομαι.
in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με αιτιατική = σε.
diaetam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού diaeta -ae = θερινή κατοικία.
cui: δοτική ενικού, θηλυκό, της αναφορικής αντωνυμίας qui, quae, quod = ο οποίος, -α, -ο.
nomen: ονομαστική ενικού, ουδέτερο, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού nomen -inis = όνομα.
est: γ΄ ενικό, οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
Hermaeum: ονομαστική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Hermaeum -i = Ερμαίο → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
Paulo: αφαιρετική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του επιθέτου paulus, -a, -um = λίγος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά.
Post: χρονικό επίρρημα = αργότερα.
rumore: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού rumor -oris = φήμη.
caedis: γενική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού caedes, caedis = σφαγή → γενική πληθυντικού caedium, αιτιατική πληθυντικού caedes & caedis.
exterritus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος exterreo, exterrui, exterritum, exterrēre 2= τρομοκρατώ.
prorepsit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος prorepo, prorepsi, proreptum, prorepĕre 3 = σέρνομαι, έρπω.
ad: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική = προς.
solarium: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού solarium –ii/ -i = λιακωτό.
proximum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του επιθέτου proximus –a, -um = πολύ κοντινός -ή, -ό (Πρόκειται για υπερθετικό βαθμό, ενώ ο συγκριτικός είναι: propior, -ior, -ius. Δεν διαθέτει θετικό, διότι προέρχεται από το επίρρημα prope).
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
inter: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική = ανάμεσα.
vela: αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού velum -i = παραπέτασμα.
praetenta: αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος praetendo, praetendi, praetentum, praetendĕre 3 = κρεμώ μπροστά. Λόγω της πρόθεσης prae συντάσσεται με δοτική.
foribus: δοτική πληθυντικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού foris, foris = πόρτα. Γενική πληθυντικού forium, αιτιατική πληθυντικού fores & foris. Συνήθως απαντά στον πληθυντικό.
se: αιτιατική ενικού, της προσωπικής αντωνυμία γ΄ προσώπου, που λειτουργεί ως αυτοπαθητική = τον εαυτό του, εαυτό της, εαυτό του.
abdidit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος abdo, abdidi, abditum, abdĕre 3 = κρύβω. (Το do σύνθετο με μονοσύλλαβη πρόθεση γίνεται 3ης συζυγίας).
Discurrens: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, της μετοχής ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος discurro, discucurri/discurri, discursum, discurrĕre 3 = τρέχω εδώ κι εκεί.
miles: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού miles, militis = στρατιώτης.
pedes: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού pes, pedis = πόδι.
eius: γενική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
animadvertit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος animadverto, animadverti, animadversum, animadvertĕre 3 = παρατηρώ.
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
latentem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, της μετοχής ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος lateo, latui, ---, -latēre 2 = κρύβομαι.
adgnovit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος adgnosco, adgnovi, adgnitum, adgnoscĕre 3 = αναγνωρίζω.
extractum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος extraho, extraxi, extractum, extrahĕre 3 = τραβώ έξω, βγάζω (τραβώντας).
imperatorem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού imperator -oris = στρατηγός, αυτοκράτορας.
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
salutavit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος saluto, salutavi, salutatum, salutāre 1= προσαγορεύω, χαιρετίζω.
Hinc: τοπικό επίρρημα = από εκεί.
ad: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική = προς.
commilitones = αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού commilito, commilitonis = συστρατιώτης, σύντροφος.
suos: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, της κτητικής αντωνυμίας γ΄ προσώπου, που λειτουργεί ως αυτοπαθητική εδώ για έναν κτήτορα suus, -a, -um = δικός, -ή, -ό του.
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -η, -ο.
adduxit: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού παρακειμένου του ρήματος adduco, adduxi, adductum, adducĕre 3 = οδηγώ προς (β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα adduc).
Ab: πρόθεση που συντάσσεται με (κυρίως) αφαιρετική = από.
his: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, της δεικτικής αντωνυμίας hic, haec, hoc = αυτός, -ή, -ό.
in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με αιτιατική = σε.
castra: αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ετερόσημου ουσιαστικού castrum –i = φρούριο, castra -orum = στρατόπεδο.
delatus est: γ΄ ενικό οριστικής παθητικού παρακειμένου του ανωμάλου ρήματος defero, detuli, delatum, defĕrre 3 = μεταφέρω (β΄ ενικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα defer).
tristis: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του επιθέτου τριγενούς και δικαταλήκτου tristis, -is, -e = λυπημένος, -η, -ο
(συγκριτικός: tristior, -ior, -ius, υπερθετικός: tristissimus, -a, -um). Επίρρημα triste και tristiter.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
trepidus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του επιθέτου trepidus, -a, -um = έντρομος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά.
dum: υποτακτικός, χρονικός σύνδεσμος = ενώ.
obvia: ονομαστική ενικού, θηλυκό, β΄ κλίση, του επιθέτου obvius, -a, -um =αντίθετος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά.
turba: ονομαστική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού turba -ae = πλήθος.
quasi: υποτακτικός, παραβολικός-υποθετικός σύνδεσμος = σαν.
moriturum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, της μετοχής μέλλοντα του αποθετικού ρήματος morior, mortuus sum, mortuum, mori 3 =πεθαίνω (σχηματίζει τη μετοχή μέλλοντα από το θέμα του ενεστώτα όπως και τα pariturus, nasciturus, ruiturus).
eum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
miseratur: γ΄ ενικό οριστικής ενεστώτα του αποθετικού ρήματος miseror, miseratus sum, miseratum, miserāri 1 = λυπάμαι.
Postero: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση του επιθέτου posterus, -a, -um = επόμενος, -η, ο, ύστερος, -η, -ο (συγκριτικός: posterior, -ior, -ius, υπερθετικός: postremus/postumus, -a, -um). Eπίρρημα: post.
die: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, ε΄ κλίση, του ουσιαστικού dies, diei = ημέρα.
Claudius: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Claudius -ii/ -i = Κλαύδιος →ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
imperator: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού imperator -oris = στρατηγός, αυτοκράτορας.
factus est: γ΄ ενικό οριστικής παθητικού παρακειμένου του ανώμαλου ρήματος fio, factus sum, fieri = γίνομαι (παθητικό του ρήματος facio, feci, factum, facere).
Γραμματική κατάταξη λέξεων
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Α΄ ΚΛΙΣΗ
|
Β΄ ΚΛΙΣΗ
| ||
Caligula, -ae χωρίς πληθ.
diaeta, -ae
turba, -ae
|
Claudius, -ii, (-i) κλητ. ενικού Claudi
annus, -i
imperium, -ii, (-i)
Ηermaeum, -i χωρίς πληθ.
solarium, -ii, (-i)
velum, -i
castrum, -i = το φρούριο
castra, -orum = το στρατόπεδο
| ||
Γ΄ ΚΛΙΣΗ
|
Δ΄ ΚΛΙΣΗ
|
Ε΄ ΚΛΙΣΗ
| |
aetas, aetatis (θηλ.) γεν πληθ. aetat(i)um
insidiator, -oris (αρσ.)
nomen, -inis (ουδ.)
rumor, -oris (αρσ.)
caedes, -is (θηλ.) γεν. πληθ. caedium
foris, -is (θηλ.) γεν. πληθ. forium
miles, militis (αρσ.)
pes, pedis (αρσ.)
imperator, -oris (αρσ.)
commilito, -onis (αρσ.)
|
casus, -us (αρσ.)
|
dies, diei (αρσ.)
| |
ΕΠΙΘΕΤΑ
B’ ΚΛΙΣΗ
|
Γ’ ΚΛΙΣΗ
|
quinquagesimus, -a, -um (τακτικό αριθμ.)
paulus, -a, -um
proximus, -a, -um : υπερθετικός τού (prope) propior, -ior, -ius, proximus, -a, -um
trepidus, -a, -um, (trepidior, -ior,-ius), trepidissimus, -a, -um
obvius, -a, -um
posterus, -a, -um, posterior, -ior, -ius, postremus, -a, -um και postumus, -a, -um
|
mirabilis, -is, -e, mirabilior, -ior, -ius, mirabilissimus, -a, -um
tristis, -is, -e, tristior, -ior, -ius, tristissimus, -a, -um
|
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
suus, sua, suum (κτητ.)
quidam, quaedam, quoddam (αόριστη επιθ.)
qui, quae, quod (αναφορική)
ego(προς.)
is, ea, id (οριστ.)
hic, haec, hoc (δεικτ.)
ΡΗΜΑΤΑ
sum, fui, esse
1η συζυγία
|
saluto, salutavi, salutatum, salutare
miseror, miseratus sum, miseratum, miserari (απόθ.)
|
2η συζυγία
|
exterreo, exterrui, exterritum, exterrere
lateo, latui, - , latere
|
3η συζυγία
|
capio, cepi, captum, capere
excludo, exclusi, exclusum, excludere
recedo, recessi, recessum, recedere
prorepo, prorepsi, proreptum, prorepere
praetendo, praetendi, praetentum, praetendere + δοτ.
abdo, abdidi, abditum, abdere
discurro, dis(cu)curri, discursum, discurrere
animadverto, animadverti, animadversum, animadvertere
adgnosco και agnosco, adgnovi, adgnitum, adgnoscere
extraho, extraxi, extractum, extrahere
adduco, adduxi, adductum, adducere
morior, mortuus sum, mortuum, mori (αποθ.) μτχ. μέλλ. moriturus, -a, -um
defero, detuli, delatum, deferre
fio, factus sum, fieri
|
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
post
hinc
quasi (παραβολικό)
ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ
a /ab /abs+ΑΦ =από (ποιητικό αίτιο : ab insidiatoribus, Ab his)
in +ΑΙΤ =σε, προς (κίνηση σε τόπο : in diaetam)
ad +ΑΙΤ =σε, προς (κίνηση σε / πρόσωπο : ad solarium, ad cοmmilitones)
inter +AIT =ανάμεσα σε (τόπος : inter vela)
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
et (συμπλ.)
dum (χρον.)=ενώ, καθώς (σύγχρονο)
Αντικαταστάσεις επιθέτων
| ||
Θετικός
|
Συγκριτικός
|
Υπερθετικός
|
mirabili
|
mirabiliore
|
mirabilissimo
|
(prope)
|
propius
|
proximum
|
tristis
|
tristior
|
tristissimus
|
trepidus
|
(trepidior)
|
trepidissimus
|
postero
|
posteriore
|
postremo και postumo
|
Πρόσθετες Ασκήσεις ?
1. mirabili quodam casu, Discurrens miles, Postero die: Να κλιθούν οι συνεκφορές και στους δυο αριθμούς.
2. mirabili, tristis, trepidus: Να γραφεί ο αντίστοιχος τύπος του υπερθετικού βαθμού.
3. prorepsit, adduxit, factus est : Να γίνει Χρονική Αντικατάσταση και να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές όλων των χρόνων της ίδιας φωνής.
4. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι της Οριστικής :
cepit : β΄ενικό του ενεστώτα της μέσης φωνής
Exclusus : β΄πληθυντικό του παρακειμένου της μέσης φωνής
recesserat : γ΄ενικό του μέλλοντα της ενεργητικής φωνής
exterritus : β΄ενικό του υπερσυντελίκου της ίδιας φωνής
prorepsit : γ΄πληθυντικό του ενεστώτα και των δυο φωνών
abdidit : α΄πληθυντικό του παρατατικού της ενεργητικής φωνής
Discurrens : β΄ενικό του συντελεσμένου μέλλοντα της ενεργητικής φωνής
animadvertit : α΄πληθυντικό του παρακειμένου της μέσης φωνής
adgnovit : γ΄πληθυντικό του μέλλοντα και των δυο φωνών
salutavit : γ΄ενικό του μέλλοντα της ενεργητικής φωνής
adduxit : α΄πληθυντικό του υπερσυντελίκου και των δυο φωνών
delatus est : β΄ενικό του ενεστώτα και των δυο φωνών
moriturum : β΄ενικό του μέλλοντα
miseratur : β΄πληθυντικό του παρακειμένου
factus est: γ΄ενικό του ενεστώτα
5. Να μεταφέρετε όλους τους κλιτούς τύπους του ενικού στον πληθυντικό αριθμό, εφόσον προκύπτουν νοηματικά αποδεκτές προτάσεις;
α. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnōvit; extractum imperatōrem eum salutāvit. Hinc ad commilitōnes suos eum adduxit.
β. Ab his in castra delātus est tristis et trepidus, dum obvia turba quasi moritūrum eum miserātur.
6. (miles) imperatōrem eum salutāvit. : Να τεθεί στην ενεργητική περιφραστική συζυγία (ενεστώτα, παρατατικού, παρακειμένου).
7. Ab his in castra delatus est tristis et trepidus.: Να μεταφερθεί σε ενεργητική σύνταξη.
8. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnōvit; extractum imperatōrem eum salutāvit.: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
9. Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu : Να μετατραπεί σε απαρεμφατική πρόταση εξαρτημένη από το Homines dicunt….
11. Να μετατρέψετε τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε απαρεμφατική με εξάρτηση τα ρήματα που δίνονται σε παρένθεση:
α. Claudius imperium mirabili casu cepit (dicor).
β. Miles Romanus Claudium extraxit (feror).
γ. Turba Claudium miserata est (narrant).
δ. Turba Claudium salutavit (existimor).
12. Να μεταφερθούν τα παρακάτω ονόματα στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού:
nomen
| |
caedis
| |
foribus
| |
castra
| |
die
|
13. Να μεταφερθούν τα παρακάτω επίθετα στα άλλα δύο γένη (να διατηρηθεί ο αριθμός και η πτώση):
αρσενικό
|
θηλυκό
|
ουδέτερο
|
paulo
| ||
tristis
|
14. Nα γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρημάτων: cepit, delatus est.
15. Nα εντοπίσετε τον συντακτικό ρόλο των παρακάτω λέξεων:
paulo
| |
eius
| |
in castra
| |
Postero
die | |
imperator
|
16. Να σημειώσετε X στο (Σ)ωστό ή το (Λ)άθος επιβεβαιώνοντας ή απορρίπτοντας το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων:
Σωστό
|
Λάθος
| |
a. Ο τύπος anno είναι δοτική ενικού.
| ||
b. Η αιτατική πληθυντικού του nomen είναι nomines.
| ||
c. Η γενική πληθυντικού του caedis είναι caedium.
| ||
d. Η γενική πληθυντικού του pedes είναι pedum.
| ||
e. Η γενική πληθυντικού του praetenta είναι praetentium.
| ||
f. Ο αντίστοιχος τύπος α΄ προσώπου του suos είναι nostros.
| ||
g. Η ίδια πτώση ενικού του his είναι huic.
| ||
h. Η ονομαστική ενικού του τύπου moriturum είναι mortuus.
| ||
i. Η ονομαστική ενικού του die είναι dies.
|
17. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
i. cepit: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παθητικού ενεστώτα και μέλλοντα.
ii. exclusus: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού μέλλοντα.
iii. recesserat: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού μέλλοντα και το απαρέμφατο του ενεστώτα μέσης φωνής.
iv. exterritus: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρακειμένου.
v. adgnovit: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρατατικού και του παθητικού συντελεσμένου μέλλοντα (στο ίδιο γένος).
vi. factus est: τα απαρέμφατα ενεστώτα και μέλλοντα στην ίδια φωνή.
i. cepit: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παθητικού ενεστώτα και μέλλοντα.
ii. exclusus: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού μέλλοντα.
iii. recesserat: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού μέλλοντα και το απαρέμφατο του ενεστώτα μέσης φωνής.
iv. exterritus: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρακειμένου.
v. adgnovit: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρατατικού και του παθητικού συντελεσμένου μέλλοντα (στο ίδιο γένος).
vi. factus est: τα απαρέμφατα ενεστώτα και μέλλοντα στην ίδια φωνή.
18. Να διαγράψετε στις παρακάτω προτάσεις το σκέλος που περιέχει λάθος.
α) Το aetatis είναι γενική κτητική ή γενική διαιρετική στο anno.
β) Το Hermaeum είναι κατηγορούμενο ή παράθεση στο nomen.
γ) Το caedis είναι γενική αντικειμενική ή γενική υποκειμενική στο rumore.
δ) το latentem είναι κατηγορηματική ή επιθετική μετοχή.
ε) Το suos είναι γενική κτητική ή επιθετικός προσδιορισμός στο commilitones.
α) Το aetatis είναι γενική κτητική ή γενική διαιρετική στο anno.
β) Το Hermaeum είναι κατηγορούμενο ή παράθεση στο nomen.
γ) Το caedis είναι γενική αντικειμενική ή γενική υποκειμενική στο rumore.
δ) το latentem είναι κατηγορηματική ή επιθετική μετοχή.
ε) Το suos είναι γενική κτητική ή επιθετικός προσδιορισμός στο commilitones.
19. Στις παρακάτω προτάσεις να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
1. Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu.
2. Discurrens miles pedes eius animadvertit.
3. Eum (miles) latentem adgnovit.
4. (miles) extractum imperatorem eum salutavit.
1. Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu.
2. Discurrens miles pedes eius animadvertit.
3. Eum (miles) latentem adgnovit.
4. (miles) extractum imperatorem eum salutavit.
20. Στις παρακάτω προτάσεις να μετατραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική.
Ab his (is) in castra delatus est tristis et trepidus.
Postero die Claudius (a militibus) imperator factus est.
Ab his (is) in castra delatus est tristis et trepidus.
Postero die Claudius (a militibus) imperator factus est.
21. Paulo post: Να αποδώσετε την ίδια επιρρηματική έννοια με εμπρόθετο προσδιορισμό.
22. Να αναλυθούν οι υπογραμμισμένες μετοχές σε προτάσεις:
i. Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam.
ii. Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum.
iii. inter vela praetenta foribus se abdidit.
iv. Discurrens miles pedes eius animadvertit.
v. Extractum imperatorem eum salutavit.
vi. dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur.
i. Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam.
ii. Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum.
iii. inter vela praetenta foribus se abdidit.
iv. Discurrens miles pedes eius animadvertit.
v. Extractum imperatorem eum salutavit.
vi. dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur.
23. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους αντίστοιχους τύπους των επιθέτων στους άλλους δύο βαθμούς:
ΘΕΤΙΚΟΣ
|
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
|
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
|
mirabili
| ||
proximum
| ||
tristis
| ||
postero
|
Επιμέλεια: Χαρίδημος Ξενικάκης