Α. Όταν
ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος
Αντώνιος ήταν ύπατοι, ο Λεύκιος Σέργιος
Κατιλίνας, άνδρας πολύ αριστοκρατικής
γενιάς αλλά πολύ διεστραμμένου χαρακτήρα, συνωμότησε εναντίον της πολιτείας. Κάποιοι
επιφανείς αλλά αχρείοι άνδρες τον είχαν ακολουθήσει. Ο Κατιλίνας διώχθηκε από
την πόλη από τον Κικέρωνα. Οι
σύντροφοί του συνελήφθησαν και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή.
Υπό την επιρροή
αυτών ενεργώντας πολλοί, όχι μόνο φαύλοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα
τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω
ότι, αν αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μανλίου, όπου κατευθύνεται, κανείς δε
θα είναι τόσο ανόητος, που να μη βλέπει ότι έγινε συνωμοσία, κανείς τόσο
αχρείος, που να μην το ομολογήσει.
Β1.
1: β
2:
α
3:
β
4:
γ
5:
γ
Β2. ρεαλιστής: rem
σοσιαλισμός: socii
στραγγαλίζω: strangulati
φίρμα: confirmaverunt
ρήγας: regie
Γ1.
nobilissimi generis : nobilissima genera
clari : clariores, clarissimi
quidam : cuiusdam
viri : viros
urbe : urbium
carcere : carcer
spem : spe
sententiis : sententiam
multi : multum, plus, plurimum
id : earum
coniuratiōnem : coniuratio
Γ2 α. pervenerit: pervenire
videat: videre
fateātur: fateri
Γ2β. coniurāvit : coniurem
consecūti erant : consequuntur
expulsus est : expellebas
deprehensi sunt : deprehendendi
aluērunt :
aluissemus
nascentem :
nascituram
dicerent :
dic
intellego :
intellectu
fore :
esse
Δ1α.
ingenii: είναι γενική της ιδιότητας στο vir.
ex urbe: είναι εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση (κίνηση από τόπο) στο explusus est.
eius: είναι γενική κτητική στο socii, δηλώνει
κτήση χωρίς αυτοπάθεια.
non credendo: είναι αφαιρετική
τού γερουνδίου ως επιρρηματικός προσδιορισμός τού τρόπου στο confirmavērunt.
factum esse: είναι ειδικό απαρέμφατο,
αντικείμενο στο dicerent, ετεροπροσωπία .
Δ1β. qui non fateatur: δευτερεύουσα επιρρηματική
αναφορική-συμπερασματική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός
τού αποτελέσματος στο περιεχόμενο τής κύριας πρότασης «nunc intellego neminem tam stultum fore, neminem tam improbum»· είναι χαρακτηριστική λέξη tam, που
προηγείται και προεξαγγέλλει την αναφορική-συμπερασματική πρόταση. Eκφέρεται με
υποτακτική, διότι το αποτέλεσμα στη λατινική θεωρείται πάντα μία υποκειμενική
κατάσταση, και συγκεκριμένα με υποτακτική χρόνου ενεστώτα (videant), διότι
εξαρτάται από το ρήμα της κύριας πρότασης (sunt) που είναι αρκτικού χρόνου
(ενεστώτας) και επομένως αναφέρεται στο παρόν. Υπάρχει ιδιομορφία στην
ακολουθία των χρόνων, διότι το αποτέλεσμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που
εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής
του (συγχρονισμός κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).
Δ2α. Antonius, alter
consul, Catilinam ipsum […] proelio victum, interfecit.
Δ2β.
Marco
Tullio Cicerōne et Gaio Antōnio consulibus: ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή, Marco
Tullio Cicerōne και Gaio Antōnio αποτελούν τα Υποκείμενα της
ιδιόμορφης / ατελούς μετοχής, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με τον
παρατακτικό, συμπλεκτικό σύνδεσμο et και το consulibus λειτουργεί ως
κατηγορηματικός προσδιορισμός στα υποκείμενα της μετοχής.
Ανάλυση: Cum Marcus Tullius Cicero et Gaius Antonius consules essent.