ΜΑΘΗΜΑ 13
|
LECTIO TERTIA DECIMA
|
ΠΩΣ Η ΓΝΩΣΗ ΝΙΚΗΣΕ ΤΗ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΑ
Sulpicius Gallus legātus Luci Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerēbat. Serēnā nocte subito luna defecerat; ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat. Tum Sulpicius Gallus de caeli ratiōne et de stellārum lunaeque statu ac motibus disputāvit eōque modo exercitum alacrem in pugnam misit. Sic liberāles artes Galli aditum ad illustrem illam Pauliānam victoriam dedērunt. Quia ille metum exercitus Rōmāni vicerat, imperātor adversarios vincere potuit!
Γραμματική αναγνώριση
Sulpicius: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Sulpicius -ii/ -i = Σουλπίκιος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Gallus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Gallus -i = Γάλλος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
legatus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού legatus -i = ύπαρχος.
Luci: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Lucius -ii/ -i = Λεύκιος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Aemili: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Aemilius -ii/ -i = Αιμίλιος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Pauli: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Paulus -i = Παύλος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
erat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού του βοηθητικού ρήματος sum, fui, -, esse = είμαι.
qui: ονομαστική ενικού, αρσενικού γένους, της αναφορικής αντωνυμίας qui, quae, quod = ο οποίος, η οποία, το οποίο.
bellum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού bellum -i = πόλεμος.
adversus: πρόθεση + αιτιατική = εναντίον.
Persen: αιτιατική ενικού, αρσενικό, α΄ κλίση (γιατί επηρεάζεται από την αρχαία ελληνική), του ουσιαστικού Perses, Persae= ο Περσέας → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
regem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού rex, regis = βασιλιάς.
gerebat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος gero, gessi, gestum, gerěre 3 = διεξάγω.
serena: αφαιρετική ενικού, θηλυκό, του δευτεροκλίτου επιθέτου serenus, -a, -um = ξάστερος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά, γιατί δηλώνει απόλυτη έννοια.
nocte: αφαιρετική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού nox, noctis = νύχτα.
subito: τροπικό επίρρημα = ξαφνικά.
luna: ονομαστική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού luna -ae = σελήνη → δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, ως όνομα μοναδικού ουράνιου σώματος.
defecerat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος deficio, defeci, defectum, deficěre 3 = χάνομαι, παθαίνω έκλειψη → σύνθετο του facio, που είναι ένα από τα 15 ρήματα σε -io της γ΄ συζυγίας.
ob: πρόθεση + αιτιατική = εξαιτίας.
repentinum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, του δευτεροκλίτου επιθέτου repentinus, -a, -um, = ξαφνικός, -ή, -ό → δεν σχηματίζει παραθετικά, γιατί δηλώνει απόλυτη έννοια.
monstrum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού monstrum -i = θέαμα παράξενο και φοβερό.
terror: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού terror -oris = τρόμος.
animos: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού animus -i = ψυχή.
militum: γενική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού miles, militis = στρατιώτης.
invaserat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος invado, invasi, invasum, invaděre 3 = εισχωρώ, καταλαμβάνω, πιάνω.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
exercitus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού exercitus -us = στρατός.
fiduciam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού fiducia -ae = εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση, ηθικό → δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, γιατί δηλώνει αφηρημένη έννοια.
amiserat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος amitto, amisi, amissum, amittěre 3 = χάνω.
tum: χρονικό επίρρημα = τότε.
de: πρόθεση + (κυρίως) αφαιρετική = για.
caeli: γενική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού caelum -i = ουρανός. Το ουσιαστικό είναι ετερογενές∙ στον ενικό αριθμό απαντά ως ουδέτερο caelum -i = ουρανός, ενώ στον πληθυντικό απαντά ως αρσενικό caeli -orum = ουρανοί.
ratione: αφαιρετική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού ratio -onis = φύση, λογική.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
stellarum: γενική πληθυντικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού stella -ae = αστέρι.
lunae: γενική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού luna -ae = σελήνη → το ουσιαστικό δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, ως όνομα μοναδικού ουράνιου σώματος.
-que: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος, εγκλιτική λέξη = και.
statu: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού status -us = στάση.
ac: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και∙ ac = atque.
motibus: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού motus -us = κίνηση.
disputavit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος disputo, disputavi, disputatum, disputāre 1 = πραγματεύομαι, μιλώ για.
eo: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
modo: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού modus -i = τρόπος.
exercitum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού exercitus -us = στρατός.
alacrem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και τρικατάληκτου επιθέτου alacer, alacris, alacre, = πρόθυμος, -η, -ο, με αναπτερωμένο ηθικό.
in: πρόθεση + (εδώ) αιτιατική = σε.
pugnam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού pugna -ae = μάχη.
misit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος mitto, misi, missum, mittěre 3 = στέλνω.
sic: τροπικό επίρρημα = έτσι.
liberales: ονομαστική πληθυντικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και δικατάληκτου επιθέτου liberalis, -is, -e = που ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο, ελευθέριος.
artes: ονομαστική πληθυντικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού ars, artis = τέχνη.
Galli: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Gallus -i = ο Γάλλος.
aditus: αιτιατική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού aditus -us = προσέγγιση.
ad: πρόθεση + αιτιατική = για.
illustrem: αιτιατική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και δικατάληκτου επιθέτου illustris, -is, -e = λαμπρός, -ή, -ό, ένδοξος, -η, -ο.
illam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, της δεικτικής αντωνυμίας ille, illa, illud = εκείνος, -η -ο.
Paulianam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, (κλίνεται σύμφωνα με την α΄ κλίση), του δευτεροκλίτου επιθέτου Paulianus, -a, -um = του Παύλου → δεν σχηματίζει παραθετικά ως παράγωγο από ουσιαστικό.
victoriam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού victoria -ae = νίκη.
dederunt: γ΄ πληθυντικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος do, dedi, datum, dāre 1 = δίνω.
quia: υποτακτικός, αιτιολογικός σύνδεσμος = επειδή.
ille: ονομαστική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής αντωνυμίας ille, illa, illud = εκείνος, -η, -ο.
metum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού metus -us = φόβος.
exercitus: γενική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού exercitus -us = στρατός.
Romani: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του επιθέτου Romanus, -a, -um = ρωμαϊκός, -ή, -ό → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά: α. ως εθνικό, β. ως παραγωγό από ουσιαστικό (< Roma).
vicerat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος vinco, vici, victum, vincěre 3 = (κατα)νικώ.
imperator: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού imperator -oris = στρατηγός.
adversarios: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού adversarius -ii = αντίπαλος, εχθρός.
vincere: απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος vinco, vici, victum, vincěre 3 = (κατα)νικώ.
potuit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου του ανώμαλου ρήματος possum, potui, -, posse = μπορώ.
Gallus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Gallus -i = Γάλλος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
legatus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού legatus -i = ύπαρχος.
Luci: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Lucius -ii/ -i = Λεύκιος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Aemili: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Aemilius -ii/ -i = Αιμίλιος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Pauli: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Paulus -i = Παύλος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
erat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού του βοηθητικού ρήματος sum, fui, -, esse = είμαι.
qui: ονομαστική ενικού, αρσενικού γένους, της αναφορικής αντωνυμίας qui, quae, quod = ο οποίος, η οποία, το οποίο.
bellum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού bellum -i = πόλεμος.
adversus: πρόθεση + αιτιατική = εναντίον.
Persen: αιτιατική ενικού, αρσενικό, α΄ κλίση (γιατί επηρεάζεται από την αρχαία ελληνική), του ουσιαστικού Perses, Persae= ο Περσέας → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
regem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού rex, regis = βασιλιάς.
gerebat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος gero, gessi, gestum, gerěre 3 = διεξάγω.
serena: αφαιρετική ενικού, θηλυκό, του δευτεροκλίτου επιθέτου serenus, -a, -um = ξάστερος, -η, -ο → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά, γιατί δηλώνει απόλυτη έννοια.
nocte: αφαιρετική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού nox, noctis = νύχτα.
subito: τροπικό επίρρημα = ξαφνικά.
luna: ονομαστική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού luna -ae = σελήνη → δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, ως όνομα μοναδικού ουράνιου σώματος.
defecerat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος deficio, defeci, defectum, deficěre 3 = χάνομαι, παθαίνω έκλειψη → σύνθετο του facio, που είναι ένα από τα 15 ρήματα σε -io της γ΄ συζυγίας.
ob: πρόθεση + αιτιατική = εξαιτίας.
repentinum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, του δευτεροκλίτου επιθέτου repentinus, -a, -um, = ξαφνικός, -ή, -ό → δεν σχηματίζει παραθετικά, γιατί δηλώνει απόλυτη έννοια.
monstrum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού monstrum -i = θέαμα παράξενο και φοβερό.
terror: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού terror -oris = τρόμος.
animos: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού animus -i = ψυχή.
militum: γενική πληθυντικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού miles, militis = στρατιώτης.
invaserat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος invado, invasi, invasum, invaděre 3 = εισχωρώ, καταλαμβάνω, πιάνω.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
exercitus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού exercitus -us = στρατός.
fiduciam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού fiducia -ae = εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση, ηθικό → δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, γιατί δηλώνει αφηρημένη έννοια.
amiserat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος amitto, amisi, amissum, amittěre 3 = χάνω.
tum: χρονικό επίρρημα = τότε.
de: πρόθεση + (κυρίως) αφαιρετική = για.
caeli: γενική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση, του ουσιαστικού caelum -i = ουρανός. Το ουσιαστικό είναι ετερογενές∙ στον ενικό αριθμό απαντά ως ουδέτερο caelum -i = ουρανός, ενώ στον πληθυντικό απαντά ως αρσενικό caeli -orum = ουρανοί.
ratione: αφαιρετική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού ratio -onis = φύση, λογική.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
stellarum: γενική πληθυντικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού stella -ae = αστέρι.
lunae: γενική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού luna -ae = σελήνη → το ουσιαστικό δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, ως όνομα μοναδικού ουράνιου σώματος.
-que: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος, εγκλιτική λέξη = και.
statu: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού status -us = στάση.
ac: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και∙ ac = atque.
motibus: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού motus -us = κίνηση.
disputavit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος disputo, disputavi, disputatum, disputāre 1 = πραγματεύομαι, μιλώ για.
eo: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό.
modo: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού modus -i = τρόπος.
exercitum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού exercitus -us = στρατός.
alacrem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και τρικατάληκτου επιθέτου alacer, alacris, alacre, = πρόθυμος, -η, -ο, με αναπτερωμένο ηθικό.
in: πρόθεση + (εδώ) αιτιατική = σε.
pugnam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού pugna -ae = μάχη.
misit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος mitto, misi, missum, mittěre 3 = στέλνω.
sic: τροπικό επίρρημα = έτσι.
liberales: ονομαστική πληθυντικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και δικατάληκτου επιθέτου liberalis, -is, -e = που ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο, ελευθέριος.
artes: ονομαστική πληθυντικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού ars, artis = τέχνη.
Galli: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Gallus -i = ο Γάλλος.
aditus: αιτιατική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού aditus -us = προσέγγιση.
ad: πρόθεση + αιτιατική = για.
illustrem: αιτιατική ενικού, θηλυκό, γ΄ κλίση, του τριγενούς και δικατάληκτου επιθέτου illustris, -is, -e = λαμπρός, -ή, -ό, ένδοξος, -η, -ο.
illam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, της δεικτικής αντωνυμίας ille, illa, illud = εκείνος, -η -ο.
Paulianam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, (κλίνεται σύμφωνα με την α΄ κλίση), του δευτεροκλίτου επιθέτου Paulianus, -a, -um = του Παύλου → δεν σχηματίζει παραθετικά ως παράγωγο από ουσιαστικό.
victoriam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση, του ουσιαστικού victoria -ae = νίκη.
dederunt: γ΄ πληθυντικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος do, dedi, datum, dāre 1 = δίνω.
quia: υποτακτικός, αιτιολογικός σύνδεσμος = επειδή.
ille: ονομαστική ενικού, αρσενικό, της δεικτικής αντωνυμίας ille, illa, illud = εκείνος, -η, -ο.
metum: αιτιατική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού metus -us = φόβος.
exercitus: γενική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση, του ουσιαστικού exercitus -us = στρατός.
Romani: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του επιθέτου Romanus, -a, -um = ρωμαϊκός, -ή, -ό → το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά: α. ως εθνικό, β. ως παραγωγό από ουσιαστικό (< Roma).
vicerat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος vinco, vici, victum, vincěre 3 = (κατα)νικώ.
imperator: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση, του ουσιαστικού imperator -oris = στρατηγός.
adversarios: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού adversarius -ii = αντίπαλος, εχθρός.
vincere: απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος vinco, vici, victum, vincěre 3 = (κατα)νικώ.
potuit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου του ανώμαλου ρήματος possum, potui, -, posse = μπορώ.
Γραμματική κατάταξη λέξεων
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Α΄ ΚΛΙΣΗ
|
Β΄ ΚΛΙΣΗ
|
Perses, -ae χωρίς πληθ.
luna, -ae χωρίς πληθ.
fiducia, -ae ο πληθ. δεν είναι σε χρήση (αφηρημένη έννοια)
stella, -ae
pugna, -ae
victoria, -ae
|
Sulpicius, -ii, (-i) κλητ. ενικού Sulpici, χωρίς πληθ.
Gallus, -i χωρίς πληθ.
legatus, -i
Lucius. –ii (- i) κλητ. ενικού Luci, χωρίς πληθ.
Aemiliius, -ii, (-i) κλητ. ενικού Aemili, χωρίς πληθ.
Paulus, -i χωρίς πληθ.
bellum, -i
monstrum, -i
animus, -i
caelum, -i πληθ. caeli, -orum
modus, -i
adversarius, -ii
|
Γ΄ ΚΛΙΣΗ
|
Δ΄ ΚΛΙΣΗ
|
rex, regis (αρσ.)
nox, noctis (θηλ.) αφαιρ. ενικού nocte και noctu, γεν. πληθ. noctium
terror, terroris (αρσ.)
miles, militis (αρσ.)
ratio, -onis (θηλ.)
ars, artis (θηλ.) γεν. πληθ. artium
imperator, -oris (αρσ.)
|
exercitus, -us (αρσ.)
status, -us (αρσ.)
motus, -us (αρσ.)
aditus, us (αρσ.)
metus, -us (αρσ.)
|
ΕΠΙΘΕΤΑ
Β΄ ΚΛΙΣΗ
|
Γ΄ ΚΛΙΣΗ
|
serenus, -a, -um, (serenior, -ior, -ius), serenissimus, -a, -um
repentinus, -a, -um, repentinior, -ior, -ius, (repentinissimus, -a, -um)
Paulianus,- a, - um
Romanus, -a, -um
|
alacer, alacris, alacre, alacrior, -ior, -ius, -
liberalis, -is, -e, liberalior, -ior, -ius, liberalissimus, -a, -um
illustris, -i, -e, illustrior, -ior, -ius, illustrissimus, -a, -um
|
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
qui, quae, quod (αναφορική)
is, ea, id (οριστ.)
ille, illa, illud (δεικτ.)
ΡΗΜΑΤΑ
sum, fui, esse = είμαι, υπάρχω
1η συζυγία
|
disputo, disputavi, disputatum, disputare
do, dedi, datum, dare
|
3η συζυγία
|
gero, gessi, gestum, gerere
deficio, defeci, defectum, deficere
invado, invasi, invasum, invadere
amitto, amisi, amissum, amittere
mitto, misi, missum, mittere
vinco, vici, victum, vincere
possum, potui, posse
|
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
subito
tum
sic
ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ
adversus + ΑΙΤ= εναντίον (εχθρική διάθεση : adversus Persen)
ob + ΑΙΤ=εξαιτίας, λόγω (εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο : ob repentinum monstrum)
de + ΑΦ= για, σχετικά με (αναφορά : de ratione et de statu ac motibus)
ad + ΑΙΤ = σε (σκοπός : ad illustrem illam Paulianam victoriam)
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
et (συμπλ.)
ac (συμπλ.)
Quia (αιτιολ.)
Αντικαταστάσεις επιθέτων
| ||
Θετικός
|
Συγκριτικός
|
Υπερθετικός
|
serena
|
(sereniore)
|
serenissima
|
repentinum
|
repentinius
|
(repentinissimum)
|
alacrem
|
alacriorem
|
-
|
liberales
|
liberaliores
|
liberalissimae
|
illustrem
|
illustriorem
|
illustrissimam
|
Πρόσθετες Ασκήσεις ?
1. Να γραφούν οι ζητούμενες πτώσεις:
Sulpicius : γενική του ενικού αριθμού
Luci Aemili Pauli : κλητική του ενικού αριθμού
Serena nocte : αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού
repentinum monstrum : δοτική του πληθυντικού αριθμού
militum : γενική του πληθυντικού αριθμού
exercitus : γενική του πληθυντικού αριθμού
caeli : ονομαστική του ενικού αριθμού
ratione : ονομαστική του ενικού αριθμού
statu : αιτιατική του πληθυντικού αριθμού
motibus : δοτική του ενικού αριθμού
eo modo : αιτιατική του πληθυντικού αριθμού
alacrem : αφαιρετική του ενικού αριθμού
liberales artes : δοτική του πληθυντικού αριθμού
aditum : γενική του πληθυντικού αριθμού
illustrem illam Paulianam victoriam : γενική του ενικού αριθμού
metum : αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού
imperator: αιτιατική του ενικού αριθμού
2. illustem illam Paulianam victoriam: Να κλικεί η συνεκφορά και στους δύο αριθμούς.
3. amiserat, disputavit, dederunt : Να γραφούν τα απαρέμφατα όλων των χρόνων και των δύο φωνών
4. erat, amiserat, disputavit, dederunt, potuit: Να γίνει Χρονική Αντικατάσταση και να γραφούν οι μετοχές της ενεργητικής φωνής.
5. defecerat, invaserat, amiserat, vicerat : Να γραφεί ο αντίστοιχος τύπος στην παθητική φωνή.
6. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι της Οριστικής :
erat : γ΄ενικό του υπερσυντελίκου
gerebat : β΄πληθυντικό του παρατατικού της μέσης φωνής
defecerat : β΄ενικό του ενεστώτα της μέσης φωνής
invaserat : α΄πληθυντικό του μέλλοντα της ενεργητικής φωνής
amiserat : γ΄πληθυντικό του παρακειμένου και των δυο φωνών
misit : α΄πληθυντικό του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής
dederunt : α΄ενικό του ενεστώτα και των δυο φωνών
vincere : γ΄πληθυντικό του παρακειμένου της ενεργητικής φωνής
potuit: γ΄πληθυντικό του παρακειμένου
7. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με τη γραμματική τους αναγνώριση της στήλης Β.
Α
|
Β
|
1. adversus
2. subito
3. ob
5. sic
6. ad
7. quia
|
α. πρόθεση
β. επίρρημα
γ. σύνδεσμος
|
8. Να μεταφέρετε τους κλιτούς τύπους στον άλλο αριθμό:
α. Qui bellum adversus Persen regem gerebat.
β. Serena nocte subito luna defecerat; ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat.
γ. Tum ille de caeli ratione et de stellarum lunaeque statu ac motibus disputavit eoque modo exercitum alacrem in pugnam misit.
δ. Sic liberales artes Galli aditum ad illustrem illam Paulianam victoriam dederunt.
ε. Quia ille metum exercitus Romani vicerat, imperator adversarios vincere potuit.
9. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της λέξης σε παρένθεση. Τα ρήματα να τεθούν σε χρόνο υπερσυντέλικο.
α. Terror ………………. militum …………………. et fiduciam suam …………… (invado, amitto, animus)
β. Exercitus Romanus bellum adversus gentes …………….. ……………… et ……………….
profligaverat et ………………. (ferox, is, gero, deleo)
γ. Sulpicius Gallus de stellarum lunaeque ………………. disputavit et terror ab animis
……………………defecit. (motus, miles)
δ. Quia exercitus ………………. fiduciam ……………., exercitus Romanus …………….
………………. (adversarius, amitto, is, vinco)
ε. Ob ………………., qui ………………. hostium invaserat, nostri milites …………….. ...................... (terror, is, exercitus, vinco)
10. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική :
α) terror animos militum invaserat
β) liberales artes Galli aditum ad illustrem illam Paulianam victoriam dederunt.
11. Να μεταφέρετε τις προτάσεις στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση Valerius Maximus narrat…
α. Imperator adversarios vincere potuit.
β. Tum Sulpicius Gallus de caeli ratione et de stellarum lunaeque statu ac motibus disputavit eoque modo exercitum alacrem in pugnam misit.
12.Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με εκείνα της στήλης Β.
Στήλη Α
|
Στήλη Β
|
disputavit
erat caeli (με τη συντακτική χρήση του κειμένου) aditum adversarios defecerat |
γ΄ ενικό πρόσωπο παρατατικού του sum
αιτιατική ενικού αιτιατική πληθυντικού γενική ενικού γ΄ ενικό πρόσωπο υπερσυντελίκου γ΄ ενικό πρόσωπο παρακειμένου |
13. Να γραφεί η ίδια πτώση του άλλου αριθμού:
terror
|
stellarum
| ||
caeli
|
aditum
| ||
statu
|
adversarios
|
14. Να συμπληρωθεί ο πίνακας με τους χρόνους των ρημάτων που λείπουν:
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
| |||
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
|
erat
| ||
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
| |||
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
|
potuit
| ||
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
|
invaserat
| ||
ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
|
15. Να σημειώσετε X στο σωστό ή το λάθος επιβεβαιώνοντας ή απορρίπτοντας το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων:
Σωστό
|
Λάθος
| |
α. Ο τύπος Luci είναι κλητική ενικού
| ||
β. Ο τύπος eoque (modo) είναι αφαιρετική ενικού ουδετέρου γένους
| ||
γ. Ο τύπος Galli είναι ονομαστική πληθυντικού
| ||
δ. Ο τύπος exercitus (το τελευταίο του κειμένου) είναι γενική ενικού
|
16. Να διαγράψετε στις παρακάτω προτάσεις το σκέλος που περιέχει λάθος.
1. qui bellum adversus Persen regem gerebat: η δευτερεύουσα αναφορική πρόταση είναι προσδιοριστική στο Sulpicius Gallus ή στο Luci Aemili Pauli.
2. Quia ille metum exercitus Romani vicerat: η δευτερεύουσα πρόταση είναι αναφορική προσδιοριστική στο imperator της κύριας ή αιτιολογική ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα της κύριας potuit.
1. qui bellum adversus Persen regem gerebat: η δευτερεύουσα αναφορική πρόταση είναι προσδιοριστική στο Sulpicius Gallus ή στο Luci Aemili Pauli.
2. Quia ille metum exercitus Romani vicerat: η δευτερεύουσα πρόταση είναι αναφορική προσδιοριστική στο imperator της κύριας ή αιτιολογική ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα της κύριας potuit.
17. Να αναλυθεί η παράθεση ή ο επιθετικός προσδιορισμός σε δευτερεύουσα πρόταση:
qui bellum adversus Persen regem gerēbat
ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat …
Sic liberāles artes Galli aditum … dederunt
qui bellum adversus Persen regem gerēbat
ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat …
Sic liberāles artes Galli aditum … dederunt
18. Ob monstrum: να αποδοθεί η επιρρηματική σχέση με άλλο τρόπο.
19. Να μετατραπούν οι δευτερεύουσες προτάσεις σε μετοχικές:
Quia ille metum exercitus Romani vicerat, imperator adversarios vincere potuit:
Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerebat.
20. Quia ille metum exercitus Romani vicerat, imperator adversarios vincere potuit: να μετατραπεί η δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή.
21. eoque modo exercitum alacrem in pugnam misit : να δηλωθεί ο σκοπός με όλους τους τρόπους.
22. Να αντικατασταθεί ο προσδιορισμός του αιτίου από δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση: ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat (appareo)
23. Serena nocte subito luna defecerat: να αντικαταστήσετε τον χρονικό προσδιορισμό (Serena nocte) με το bellum
24. Να τρέψετε τις ακόλουθες προτάσεις από ενεργητική σε παθητική φωνή:
α. ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat.
β. eoque modo exercitum alacrem in pugnam misit. (Sulpicius Gallus)
γ. Sic liberales artes Galli aditum ad illustrem illam Paulianam victoriam dederunt.
δ. Quia ille metum exercitus Romani vicerat …..
α. ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat.
β. eoque modo exercitum alacrem in pugnam misit. (Sulpicius Gallus)
γ. Sic liberales artes Galli aditum ad illustrem illam Paulianam victoriam dederunt.
δ. Quia ille metum exercitus Romani vicerat …..