ΜΑΘΗΜΑ 6
|
LECTIO SEXTA
|
ΟΙ ΝΟΜΟΙ
In eā civitāte, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est fundamentum libertātis, fons aequitātis. Mens et animus et consilium et sententia civitātis posita est in legibus. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat. Legum ministri sunt magistrātus, legum interpretes iudices, legum denique omnes servi sumus: sic enim liberi esse possumus.
|
Κείμενο
|
Νεοελληνική απόδοση
|
In eā civitāte,
quam leges continent,
boni viri
libenter leges servant.
Lex enim est fundamentum libertātis,
fons aequitātis.
Mens et animus et consilium et sententia
civitātis posita est in legibus.
Ut corpora nostra sine mente,
sic civitas sine lege non stat.
Legum ministri sunt magistrātus,
legum interpretes iudices,
legum denique omnes servi sumus:
sic enim liberi esse possumus.
|
Σ’ αυτή την πολιτεία,
την οποία οι νόμοι συγκρατούν,
οι καλοί άνδρες
πρόθυμα τηρούν τους νόμους.
Γιατί ο νόμος είναι το θεμέλιο της ελευθερίας , η πηγή της δικαιοσύνης.
Το πνεύμα, η ψυχή , η σκέψη και η κρίση
της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους. Όπως τα σώματά μας δεν υπάρχουν χωρίς το πνεύμα ,
έτσι και η πολιτεία δεν στέκεται χωρίς το νόμο.
Οι αρχές είναι υπηρέτες των νόμων,
οι δικαστές είναι ερμηνευτές των νόμων
και τέλος όλοι είμαστε υπηρέτες των νόμων: γιατί έτσι μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.
|
Γραμματική αναγνώριση
in: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική ή τοπική αφαιρετική. Εδώ συντάσσεται με αφαιρετική = σε.
ea: αφαιρετική ενικού, θηλυκού γένους της δεικτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, αυτή, αυτό.
civitate: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους civitas -atis = πολιτεία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (civitatum και civitatium).
quam: αιτιατική ενικού, θηλυκού γένους της αναφορικής αντωνυμίας qui, quae, quod = ο οποίος, η οποία, το οποίο.
leges: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
continent: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του ρήματος της β΄συζυγίας contineo, continui, contentum, continēre = συγκρατώ, στεριώνω.
boni: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικού γένους του επιθέτου β΄ κλίσης, θετικού βαθμού bonus, bona, bonum = καλός, -ή, -ό. Το επίθετο σχηματίζει ανώμαλα παραθετικά ως εξής: συγκριτικός βαθμός: melior, -ior, -ius και υπερθετικός βαθμός: optimus, -a, -um.
viri: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, αρσενικού γένους vir, viri = άνδρας.
libenter: επίρρημα τροπικό, θετικού βαθμού = πρόθυμα. Συγκριτικός βαθμός:libentius και υπερθετικός βαθμός: libentissime. Το επίρρημα libenter προέρχεται από την επιθετικοποιημένη μετοχή libens, libentis= πρόθυμος .> από το απρόσωπο ρήμα της β΄ συζυγίας libet, libuit, libēre.
leges: αιτιατική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
servant: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του ρήματος της α΄ συζυγίας servo, servavi, servatum, servāre = τηρώ, φυλάω.
lex: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
enim: αιτιολογικός σύνδεσμος = γιατί, βέβαια, πράγματι. Αντιστοιχεί προς το αρχαιοελληνικό γάρ.
est: γ΄ ενικό οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
fundamentum: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, ουδετέρου γένους fundamentum -i = θεμέλιο.
libertatis: γενική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους, libertas -atis = ελευθερία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (libertatum και libertatium).
fons: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού γένους fons, fontis = πηγή. Η γενική πληθυντικού είναι fontium.
aequitatis: γενική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους aequitas -atis = δικαιοσύνη. To ουσιαστικό, ως αφηρημένο, δεν σχηματίζει κατά κανόνα πληθυντικό αριθμό.
mens: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους mens, mentis = νους, πνεύμα. Η γενική πληθυντικού του ουσιαστικού είναι mentium.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
animus: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, αρσενικού γένους animus -i = ψυχή.
consilium: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, ουδετέρου γένους consilium -ii/ -i = σκέψη.
sententia: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της α΄ κλίσης, θηλυκού γένους sententia -ae = άποψη, κρίση, «θέση».
civitatis: γενική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους civitas -atis = πολιτεία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (civitatum και civitatium).
posita est: γ΄ενικό οριστικής παθητικού παρακειμένου του ρήματος της γ΄ συζυγίας pono, posui, positum, poněre = τοποθετώ. Εδώ posita est = είναι τοποθετημένη, βρίσκεται.
in: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική ή τοπική αφαιρετική. Εδώ συντάσσεται με αφαιρετική = σε.
legibus: αφαιρετική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
ut: υποτακτικός, παραβολικός σύνδεσμος = όπως. Εισάγει δευτερεύουσες παραβολικές προτάσεις, ενίοτε ελλειπτικές ως προς το ρήμα, όπως εδώ (εννοείται το ρήμα non stant=δεν στέκουν, δεν υπάρχουν).
corpora: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, ουδετέρου γένους corpus, corporis = σώμα.
nostra: ονομαστική πληθυντικού, ουδετέρου γένους της κτητικής αντωνυμίας α΄ προσώπου, για πολλούς κτήτορες noster, nostra, nostrum = δικός μας, δική μας, δικό μας.
sine: πρόθεση + κυρίως αφαιρετική = χωρίς.
mente: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους mens, mentis = νους, πνεύμα. Η γενική πληθυντικού του ουσιαστικού είναι mentium.
sic: επίρρημα τροπικό = έτσι.
civitas: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους civitas -atis = πολιτεία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (civitatum και civitatium).
sine: πρόθεση + κυρίως αφαιρετική = χωρίς.
lege: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
non: αρνητικό μόριο = όχι, δεν.
stat: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος της α΄ συζυγίας sto, steti, statum, stare = στέκομαι, υπάρχω.
legum: γενική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
ministri: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης (συγκοπτόμενου), αρσενικού γένους minister, ministri = θεράπων, υπηρέτης.
sunt: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui,---, esse = είμαι.
magistratus: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της δ΄ κλίσης, αρσενικού γένους magistratus -us = άρχοντας, αρχή. Εδώ ονομαστική πληθυντικού = οι αρχές.
legum: γενική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
interpretes: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού και θηλυκού γένους interpres, interpretis= ερμηνευτής.
iudices: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού γένους iudex -icis = δικαστής.
legum: γενική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
denique: επίρρημα χρονικό = τελικά.
omnes: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικού γένους του επιθέτου της γ΄ κλίσης omnis, omnis, omne = όλος, ο καθένας. Το επίθετο δηλώνει μια απόλυτη έννοια και ως εκ τούτου δεν σχηματίζει παραθετικά.
servi: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, αρσενικού γένους, servus -i = δούλος.
sumus: α΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
sic: επίρρημα τροπικό = έτσι.
enim: αιτιολογικός σύνδεσμος = γιατί, βέβαια, πράγματι. Αντιστοιχεί προς το αρχαιοελληνικό γάρ.
liberi: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικού γένους του επιθέτου της β΄ κλίσης, θετικού βαθμού liber, libera, liberum = ελεύθερος, -η, -ο. (Συγκριτικός βαθμός: liberior, -ior, -ius και υπερθετικός βαθμός: liberrimus, -a, -um).
esse: απαρέμφατο ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
possumus: α΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του ρήματος possum, potui, ---, posse = μπορώ.
ea: αφαιρετική ενικού, θηλυκού γένους της δεικτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, αυτή, αυτό.
civitate: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους civitas -atis = πολιτεία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (civitatum και civitatium).
quam: αιτιατική ενικού, θηλυκού γένους της αναφορικής αντωνυμίας qui, quae, quod = ο οποίος, η οποία, το οποίο.
leges: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
continent: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του ρήματος της β΄συζυγίας contineo, continui, contentum, continēre = συγκρατώ, στεριώνω.
boni: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικού γένους του επιθέτου β΄ κλίσης, θετικού βαθμού bonus, bona, bonum = καλός, -ή, -ό. Το επίθετο σχηματίζει ανώμαλα παραθετικά ως εξής: συγκριτικός βαθμός: melior, -ior, -ius και υπερθετικός βαθμός: optimus, -a, -um.
viri: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, αρσενικού γένους vir, viri = άνδρας.
libenter: επίρρημα τροπικό, θετικού βαθμού = πρόθυμα. Συγκριτικός βαθμός:libentius και υπερθετικός βαθμός: libentissime. Το επίρρημα libenter προέρχεται από την επιθετικοποιημένη μετοχή libens, libentis= πρόθυμος .> από το απρόσωπο ρήμα της β΄ συζυγίας libet, libuit, libēre.
leges: αιτιατική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
servant: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του ρήματος της α΄ συζυγίας servo, servavi, servatum, servāre = τηρώ, φυλάω.
lex: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
enim: αιτιολογικός σύνδεσμος = γιατί, βέβαια, πράγματι. Αντιστοιχεί προς το αρχαιοελληνικό γάρ.
est: γ΄ ενικό οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
fundamentum: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, ουδετέρου γένους fundamentum -i = θεμέλιο.
libertatis: γενική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους, libertas -atis = ελευθερία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (libertatum και libertatium).
fons: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού γένους fons, fontis = πηγή. Η γενική πληθυντικού είναι fontium.
aequitatis: γενική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους aequitas -atis = δικαιοσύνη. To ουσιαστικό, ως αφηρημένο, δεν σχηματίζει κατά κανόνα πληθυντικό αριθμό.
mens: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους mens, mentis = νους, πνεύμα. Η γενική πληθυντικού του ουσιαστικού είναι mentium.
et: παρατακτικός, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.
animus: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, αρσενικού γένους animus -i = ψυχή.
consilium: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, ουδετέρου γένους consilium -ii/ -i = σκέψη.
sententia: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της α΄ κλίσης, θηλυκού γένους sententia -ae = άποψη, κρίση, «θέση».
civitatis: γενική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους civitas -atis = πολιτεία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (civitatum και civitatium).
posita est: γ΄ενικό οριστικής παθητικού παρακειμένου του ρήματος της γ΄ συζυγίας pono, posui, positum, poněre = τοποθετώ. Εδώ posita est = είναι τοποθετημένη, βρίσκεται.
in: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική ή τοπική αφαιρετική. Εδώ συντάσσεται με αφαιρετική = σε.
legibus: αφαιρετική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
ut: υποτακτικός, παραβολικός σύνδεσμος = όπως. Εισάγει δευτερεύουσες παραβολικές προτάσεις, ενίοτε ελλειπτικές ως προς το ρήμα, όπως εδώ (εννοείται το ρήμα non stant=δεν στέκουν, δεν υπάρχουν).
corpora: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, ουδετέρου γένους corpus, corporis = σώμα.
nostra: ονομαστική πληθυντικού, ουδετέρου γένους της κτητικής αντωνυμίας α΄ προσώπου, για πολλούς κτήτορες noster, nostra, nostrum = δικός μας, δική μας, δικό μας.
sine: πρόθεση + κυρίως αφαιρετική = χωρίς.
mente: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους mens, mentis = νους, πνεύμα. Η γενική πληθυντικού του ουσιαστικού είναι mentium.
sic: επίρρημα τροπικό = έτσι.
civitas: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους civitas -atis = πολιτεία. Το ουσιαστικό σχηματίζει τη γενική πληθυντικού και σε -um και σε -ium (civitatum και civitatium).
sine: πρόθεση + κυρίως αφαιρετική = χωρίς.
lege: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
non: αρνητικό μόριο = όχι, δεν.
stat: γ΄ ενικό οριστικής ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος της α΄ συζυγίας sto, steti, statum, stare = στέκομαι, υπάρχω.
legum: γενική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
ministri: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης (συγκοπτόμενου), αρσενικού γένους minister, ministri = θεράπων, υπηρέτης.
sunt: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui,---, esse = είμαι.
magistratus: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της δ΄ κλίσης, αρσενικού γένους magistratus -us = άρχοντας, αρχή. Εδώ ονομαστική πληθυντικού = οι αρχές.
legum: γενική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
interpretes: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού και θηλυκού γένους interpres, interpretis= ερμηνευτής.
iudices: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού γένους iudex -icis = δικαστής.
legum: γενική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, θηλυκού γένους lex, legis = νόμος.
denique: επίρρημα χρονικό = τελικά.
omnes: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικού γένους του επιθέτου της γ΄ κλίσης omnis, omnis, omne = όλος, ο καθένας. Το επίθετο δηλώνει μια απόλυτη έννοια και ως εκ τούτου δεν σχηματίζει παραθετικά.
servi: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού της β΄ κλίσης, αρσενικού γένους, servus -i = δούλος.
sumus: α΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
sic: επίρρημα τροπικό = έτσι.
enim: αιτιολογικός σύνδεσμος = γιατί, βέβαια, πράγματι. Αντιστοιχεί προς το αρχαιοελληνικό γάρ.
liberi: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικού γένους του επιθέτου της β΄ κλίσης, θετικού βαθμού liber, libera, liberum = ελεύθερος, -η, -ο. (Συγκριτικός βαθμός: liberior, -ior, -ius και υπερθετικός βαθμός: liberrimus, -a, -um).
esse: απαρέμφατο ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ---, esse = είμαι.
possumus: α΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα του ρήματος possum, potui, ---, posse = μπορώ.
Γραμματική κατάταξη λέξεων
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Α΄ ΚΛΙΣΗ
|
Β΄ ΚΛΙΣΗ
|
Γ΄ ΚΛΙΣΗ
|
Δ΄ ΚΛΙΣΗ
|
sententia, -ae
|
vir, viri
fundamentum, -i
animus, -i
consilium, -ii (i)
minister, ministri
servus, -i
|
civitas, –atis (θηλ.) γεν πληθ. civitat(i)um
lex, legis (θηλ.)
libertas, –atis (θηλ.)
fons, fontis (αρσ.) γεν. πληθ. fontium
aequitas, –atis (θηλ.) ο πληθ. δεν είναι σε χρήση (αφηρημένη έννοια)
mens, mentis (θηλ.) γεν. πληθ. mentium
corpus, -oris (ουδ.)
interpres –pretis (αρσ.)
iudex, iudicis (αρσ.)
|
magistratus, -us (αρσ.)
|
ΕΠΙΘΕΤΑ
Β΄ ΚΛΙΣΗ
|
Γ΄ ΚΛΙΣΗ
|
bonus, -a, -um, melior, -ior, ius, optimus, -a, -um
liber, -era, -erum, liberior, -ior, -ius, liberrimus, -a, -um
|
omnis, omnis, omne
|
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
is, ea, id (οριστ.)
qui, quae, quod (αναφορική)
noster, nostra, nostrum (κτητ)
ΡΗΜΑΤΑ
sum, fui, esse = είμαι
1η συζυγία
|
servo, servavi, servatum, servare
sto, steti, statum, stare
|
2η συζυγία
|
contineo, continui, contentum, continere
|
3η συζυγία
|
pono, posui, positum, ponere
possum, potui, posse
|
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
libenter, libentius, libentissime (< libens,-ntis)
sic
denique
ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ
in +ΑΦ : σε (στάση σε τόπο : In ea civitate, in legibus)
sine + ΑΦ: χωρίς (έλλειψη, στέρηση : sine mente, sine lege)
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
enim (αιτιολ.παρατακτ) =γιατί, βέβαια
et (συμπλ.)=και
ut (παραβολ.)=όπως
Αντικαταστάσεις επιθέτων
| ||
Θετικός
|
Συγκριτικός
|
Υπερθετικός
|
boni
|
meliores
|
optimi
|
liberi
|
liberiores
|
liberrimi
|
Πρόσθετες Ασκήσεις ?
1. Να γραφούν οι ζητούμενες πτώσεις :
civitate : γεν. εν.- γεν. πληθ.
leges : αφαιρ.εν.- αιτ. πληθ.
viri : δοτ-κλητ. εν.
fons : γεν.εν.- γεν.πληθ
omnes : να κλιθεί και στα τρία γένη
consilium : γεν.εν.- κλητ. πληθ.
corpora nostra : να κλιθεί
ministri : ον.εν.-αιτ. πληθ.
interpretes :ον.εν.- δοτ. πληθ.
2. Mens : να κλιθεί
3. continent, est , possumus, stat: να γραφεί το ίδιο πρόσωπο του άλλου αριθμού στον Ενεστώτα, Παρατατικό και Μέλλοντα
4. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι :
continent : β΄ενικό του μέλλοντα της οριστικής της ίδιας φωνής
servant : β΄πληθυντικό του παρακειμένου της οριστικής της ίδιας φωνής
stat : γ΄ενικό του υπερσυντελίκου της οριστικής της ίδιας φωνής
possumus: β΄ενικό του μέλλοντα της οριστικής
5. continent, servant, stat, sumus, possumus : Να γίνει Χρονική Αντικατάσταση
6. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι της Οριστικής της ενεργητικής φωνής:
continent : α΄πληθυντικό του παρακειμένου
servant : β΄πληθυντικό του παρατατικού
stat : γ΄πληθυντικό του παρακειμένου
possumus: α΄πληθυντικό του συντελεσμένου μέλλοντα
7. Να μεταφέρετε στον άλλο αριθμό τις προτάσεις:
α. Civitates magnas Romani fundant.
β. Narramus amicis miserias bellorum.
γ. In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant.
δ. Lex enim est fundamentum libertatis, fons aequitatis.
ε. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat.
στ. Legum ministri sunt magistratus, legum interpretes iudices, legum denique omnes servi sumus: sic enim liberi esse possumus.
8. Να μετατρέψετε τα επίθετα σε αναφορικές προτάσεις:
α. lex bona
β. mens valida
γ. animus tener
δ. poetae epici
9. Να συμπληρωθούν τα κενά με το σωστό τύπο της αντωνυμίας qui – quae – quod ( ο όρος αναφοράς είναι υπογραμμισμένος).
α. Iustitia civitatem continet, ……………… sine lege non stat.
β. Bonum est consilium ………………… in legibus positum est.
γ. Viri ………………iudices sunt, legum interpretes sunt.
10. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα της σωστης απάντησης. Ποιος από τους δύο συντακτικούς χαρακτηρισμούς είναι σωστός;
i) libenter: α)επιρρ. προσδ. του τρόπου – β) επιρρ. προσδ. του χρόνου
ii) libertatis: α) γεν. υποκειμενική – β) γεν. αντικειμενική
iii) aequitatis: γεν. υποκειμενική – β) γεν. αντικειμενική
iv) nostra: α) επιρρ. προσδ. – β) υποκείμενο
v) legum: α) γεν. υποκειμενική – β) γεν. αντικειμενική
vi) interpretes: α) υποκείμενο – β) κατηγορούμενο
vii) esse: α) ειδικό απρφ. – β) τελικό απρφ.
11. Να σημειώσετε X στο σωστό ή το λάθος επιβεβαιώνοντας ή απορρίπτοντας το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων:
Σωστό
|
Λάθος
| |
a. Ο τύπος viri είναι γενική ενικού
| ||
b. Ο τύπος fundamentum είναι ονομαστική ενικού
| ||
c. Ο τύπος legibus είναι δοτική ενικού
| ||
d. Η γενική ενικού του corpora είναι corporae
| ||
e. Η αιτιατική πληθυντικού του magistri είναι magistras
| ||
f. Ο τύπος ea είναι ονομαστική πληθυντικού ουδετέρου γένους
| ||
g. Η γενική πληθυντικού του τύπου leges είναι legium
| ||
h. Η γενική πληθυντικού του τύπου mens είναι mentium
| ||
i. O τύπος liberi είναι γενική ενικού
|
12. Να διαγράψετε στις παρακάτω προτάσεις το σκέλος που περιέχει λάθος.
α) Το libertatis είναι γενική αντικειμενική ή γενική υποκειμενική στο fundamentum
β) το aequitatis είναι γενική αντικειμενική ή γενική υποκειμενική στο fons
γ) Το εννοούμενο ρήμα στην παραβολική πρόταση Ut corpora nostra sine mente είναι non stant ή non stabat
δ) το nostra είναι επιθετικός προσδιορισμός ή γενική κτητική στο corpora
ε) υποκείμενο του ρήματος sumus είναι το omnes ή το εννοούμενο nos
β) το aequitatis είναι γενική αντικειμενική ή γενική υποκειμενική στο fons
γ) Το εννοούμενο ρήμα στην παραβολική πρόταση Ut corpora nostra sine mente είναι non stant ή non stabat
δ) το nostra είναι επιθετικός προσδιορισμός ή γενική κτητική στο corpora
ε) υποκείμενο του ρήματος sumus είναι το omnes ή το εννοούμενο nos
13. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
i. civitate: η γενική πληθυντικού
ii. viri: η κλητική ενικού
iii. fons: η γενική πληθυντικού
iv. nostra: η αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος
v. corpora: η αφαιρετική πληθυντικού
vi. mente: η κλητική ενικού
vii. ministri: η δοτική του ίδιου αριθμού
viii. leges: η αφαιρετική ενικού
ix. fundamentum: η αιτιατική πληθυντικού
x. iudices: η ονομαστική ενικού
i. civitate: η γενική πληθυντικού
ii. viri: η κλητική ενικού
iii. fons: η γενική πληθυντικού
iv. nostra: η αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος
v. corpora: η αφαιρετική πληθυντικού
vi. mente: η κλητική ενικού
vii. ministri: η δοτική του ίδιου αριθμού
viii. leges: η αφαιρετική ενικού
ix. fundamentum: η αιτιατική πληθυντικού
x. iudices: η ονομαστική ενικού
14. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
i. continent: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρατατικού.
ii. servant: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρατατικού.
iii. est: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού και το απαρέμφατο του ενεστώτα.
iv. stat: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα και παρατατικού.
v. possumus: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και παρατατικού.
i. continent: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρατατικού.
ii. servant: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού παρατατικού.
iii. est: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού και το απαρέμφατο του ενεστώτα.
iv. stat: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα και παρατατικού.
v. possumus: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και παρατατικού.
15. Να αντιστοιχίσετε τις αντωνυμίες της πρώτης (Α) στήλης με τις πτώσεις της δεύτερης (Β) στήλης με τις οποίες αυτές συντάσσονται
Α
|
Β
|
in
|
1 αιτιατική
|
ad
|
2 αφαιρετική
|
sine
| |
pro
| |
de
| |
cum
|
16. Legum omnes servi sumus. Liberi esse possumus.
Να συνθέσετε τις δυο προτάσεις σε μια περίοδο στην οποία η πρώτη πρόταση θα τραπεί σε αιτιολογική που θα παρουσιάζει την αιτία ως αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας, ενώ η δεύτερη πρόταση θα παραμείνει κύρια.
17. boni: α. Nα σχηματίσετε τα παραθετικά του επιθέτου στον ίδιο τύπο.
β. Να σχηματίστε το επίρρημα από το επίθετο και να γράψετε τα παραθετικά του.
β. Να σχηματίστε το επίρρημα από το επίθετο και να γράψετε τα παραθετικά του.
18. Τα παραθετικά του liberi στην ίδια πτώση των άλλων δυο βαθμών είναι:
a. liberiores – liberrimi
b. libriores – liberrimi
c. liberiores – liberissimi
d. libriores – liberissimiΝα κυκλώσετε το γράμμα της σωστής απάντησης
a. liberiores – liberrimi
b. libriores – liberrimi
c. liberiores – liberissimi
d. libriores – liberissimiΝα κυκλώσετε το γράμμα της σωστής απάντησης
19. Να συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό τύπο από αυτούς που δίνονται στην παρένθεση. a) η γενική πληθυντικού του omnes είναι …………………(omnum, omnium)
b)Η γενική ενικού του magistratus είναι ………………… (magistratus, magistrati)
c)To απαρέμφατο μέλλοντα της παθητικής φωνής του continent είναι ………………… (contenturum esse, contentum iri)
d) Η γενική πληθυντικού του συγκριτικού βαθμού του boni είναι ………………… (meliorum, maiorum)
e) το απαρέμφατο παρακειμένου του possumus είναι ………………… (posuisse, potuisse)
20. Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική
a. quam leges continent:
b. boni viri libenter leges servant
21. Να εντοπίσετε τον β΄ όρο σύγκρισης που υπάρχει στο κείμενο και να τον αναγνωρίσετε συντακτικά.
22. boni viri: να αναλυθεί ο επιθετικός προσδιορισμός σε δευτερεύουσα πρόταση.
23. Να τρέψετε το debeo+ απαρέμφατο σε παθητική περιφραστική συζυγία boni viri libenter leges servare debuerunt.
24. Να αντικαταστήσετε τον προσδιορισμό του τόπου In civitate με τις λέξεις: domus, Neapolis, Athenae