ΜΑΘΗΜΑ 7
|
LECTIO SEPTIMA
|
ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ
Caesar propter frumenti inopiam legiōnes in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemāre iubet et tribus imperat in Belgis remanēre. Legātos omnes frumentum in castra importāre iubet. Milites his verbis admonet: «Hostes adventāre audio; speculatōres nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavēre debetis; hostes enim de collibus advolāre solent et caedem militum perpetrāre possunt».
Γραμματική αναγνώριση
Caesar: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ’ κλίση, του ουσιαστικού Caesar -aris = Καίσαρας → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό.
propter: πρόθεση που συντάσσεται με αιτιατική = εξαιτίας, λόγω και εκφράζει το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο. frumenti: γενική ενικού, ουδέτερο, β’ κλίση, του ουσιαστικού frumentum -i = δημητριακά, σιτάρι → στον πληθυντικό frumenta -orum = τα γεννήματα (ετερόσημο). inopiam: αιτιατική ενικού, θηλυκό, α’ κλίση, του ουσιαστικού inopia -ae (singulare tantum)= έλλειψη → δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, γιατί αποτελεί αφηρημένη έννοια. legiones: αιτιατική πληθυντικού, θηλυκό, γ’ κλίση, του ουσιαστικού legio -onis = λεγεώνα (η κύρια μονάδα του ρωμαϊκού στρατού: 4.200-6.000 άνδρες). in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με (τοπική) αφαιρετική= σε. hibernis: αφαιρετική πληθυντικού, ουδέτερο, β’ κλίση, του ουσιαστικού hiberna -orum (plurale tantum)= χειμερινό στρατόπεδο → δεν σχηματίζει ενικό αριθμό. multis: αφαιρετική πληθυντικού, ουδέτερο, β’ κλίση, του επιθέτου multi, -ae, -a = πολλοί, πολλές, πολλά. Tο επίθετο σχηματίζει ανώμαλα παραθετικά μόνο στον πληθυντικό αριθμό: συγκριτικός βαθμός: plures, plures, plur(i)a, υπερθετικός βαθμός: plurimi, plurimae, plurima. Στον ενικό βαθμό παραθετικά σχηματίζει μόνο το ουδέτερο γένος: συγκριτικός βαθμός: plus,υπερθετικός βαθμός: plurimum. conlocat: γ’ ενικό, οριστική ενεστώτα ενεργητικής φωνής, του ρήματος conloco, conlocavi, conlocatum, conlocāre 1 = εγκαθιστώ, και με αφομοίωση: colloco, collocavi, collocatum, collocare1. Ex: πρόθεση που συντάσσεται με (κυρίως) αφαιρετική = από. quibus: αφαιρετική πληθυντικού, θηλυκό, της αναφορικής αντωνυμίας qui, quae, quod = ο οποίος, η οποία, το οποίο. quattuor: απόλυτο αριθμητικό επίθετο, άκλιτο = τέσσερις, τέσσερις, τέσσερα. in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με (τοπική) αφαιρετική= σε. Nerviis: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, β’ κλίση, του ουσιαστικού Nervii -orum (plurale tantum)= οι Νέρβιοι, η χώρα των Νερβίων → ως όνομα λαού ή έθνους δεν σχηματίζει ενικό αριθμό. hiemare: απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα, του ρήματος hiemo, hiemavi, hiematum, hiemāre 1 = ξεχειμωνιάζω. iubet: γ’ ενικό, οριστική ενεστώτα ενεργητικής φωνής, του ρήματος iubeo, iussi, iussum, iubēre 2 = διατάζω. et: παρατακτικός συμπλεκτικός σύνδεσμος = και. tribus: δοτική πληθυντικού, θηλυκό, γ’ κλίση, του απόλυτου αριθμητικού επιθέτου tres, tres, tria = τρεις, τρεις, τρία → διαθέτει μόνο πληθυντικό αριθμό και δεν σχηματίζει κλητική (όπως όλα τα αριθμητικά).
imperat: γ’ ενικό, οριστική ενεστώτα ενεργητικής φωνής, του ρήματος impero, imperavi, imperatum, imperāre 1 = διατάζω. in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με (τοπική) αφαιρετική = σε. Belgis: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, α’ κλίση, του ουσιαστικού Belgae -arum (plurale tantum) = οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων → ως όνομα λαού ή έθνους δεν σχηματίζει ενικό αριθμό. remanere: απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα, του ρήματος remaneo, remansi, ―, remanēre 2 = παραμένω. Legatos: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, β’ κλίση, του ουσιαστικού legatus -i = ο διοικητής της λεγεώνας. omnes: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, γ’ κλίση, του επιθέτου omnis, omnis, omne = όλος, όλη, όλο → ως απόλυτη έννοια δεν σχηματίζει παραθετικά. frumentum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β’ κλίση, του ουσιαστικού frumentum -i = δημητριακά, σιτάρι → στον πληθυντικό frumenta -orum = τα γεννήματα (ετερόσημο). in: πρόθεση που εδώ συντάσσεται με αιτιατική = προς, σε. castra: αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο, β’ κλίση, του ουσιαστικού castra -orum = στρατόπεδο → στον ενικό castrum -i = φρούριο, οχυρό (ετερόσημο). importare: απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα, του ρήματος importo, importavi, importatum, importāre 1 = εισάγω, φέρνω μέσα. Milites: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, γ’ κλίση, του ουσιαστικού miles -itis = στρατιώτης. his: αφαιρετική πληθυντικού, ουδέτερο, της δεικτικής αντωνυμίας hic, haec, hoc = αυτός, -ή, -ό. verbis: αφαιρετική πληθυντικού, ουδέτερο, β’ κλίση, του ουσιαστικού verbum -i = λόγος. admonet: γ’ ενικό, οριστική ενεστώτα ενεργητικής φωνής, του ρήματος admoneo, admonui, admonitum, admonēre 2= συμβουλεύω. hostes: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό ή θηλυκό (εδώ αρσενικό), γ’ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού hostis -is = εχθρός. adventare: απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα, του ρήματος advento, adventavi, adventatum, adventāre 1 = πλησιάζω. audio: α’ ενικό, οριστική ενεστώτα, ενεργητικής φωνής, του ρήματος audio, audi(v)i, auditum, audire 4 = ακούω, πληροφορούμαι. speculatores: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικό, γ’ κλίση, του ουσιαστικού speculator -oris = ανιχνευτής, κατάσκοπος. nostri: ονομαστική πληθυντικού,α’ πρόσωπο (για πολλούς κτήτορες), αρσενικό, της κτητικής αντωνυμίας noster, nostra, nostrum = δικός μας, -ή μας, -ό μας. eos: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό, της δεικτικής-επαναληπτικής, αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό. prope: τοπικό επίρρημα = κοντά → Παραθετικά: propius, proxime. esse: απαρέμφατο ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum, fui, ―, esse = είμαι, υπάρχω. nuntiant: γ’ πληθυντικό, οριστική ενεστώτα, ενεργητικής φωνής, του ρήματος nuntio, nuntiavi, nuntiatum, nuntiāre 1 = αναγγέλλω. Vim: αιτιατική ενικού, θηλυκό, γ’ κλίση, του ελλειπτικού ουσιαστικού vis = δύναμη → Κλίση:
hostium: γενική πληθυντικού, αρσενικό ή θηλυκό (εδώ αρσενικό), γ’ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού hostis -is = εχθρός. cavere: απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα, του ρήματος caveo, cavi, cautum, cavēre 2 = προσέχω, φυλάγομαι. debetis: β’ πληθυντικό, οριστική ενεστώτα, ενεργητικής φωνής, του ρήματος debeo, debui, debitum, debēre 2 = οφείλω, πρέπει. hostes: ονομαστική πληθυντικού, αρσενικό ή θηλυκό (εδώ αρσενικό), γ’ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού hostis -is = εχθρός. enim: παρατακτικός, διασαφητικός και αιτιολογικός σύνδεσμος. Έχει ανάλογη χρήση με τον σύνδεσμο γάρ της αρχαίας ελληνικής = γιατί. de: πρόθεση που συντάσσεται με (κυρίως) αφαιρετική = από. collibus: αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό, γ’ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού collis -is = λόφος. advolare: απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα, του ρήματος advolo, advolavi, advolatum, advolāre 1 = (εξ)ορμώ. solent: γ’ πληθυντικό, οριστική ενεστώτα, του ρήματος soleo, solitus sum, solitum, solēre 2 ημιαποθετικό = συνηθίζω. caedem: αιτιατική ενικού, θηλυκό, γ’ κλίση, του ισοσύλλαβου ουσιαστικού caedes -is = σφαγή. militum: γενική πληθυντικού, αρσενικό, γ’ κλίση, του ουσιαστικού miles -itis = στρατιώτης. perpetrare: απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα, του ρήματος perpetro, perpetravi, perpetratum, perpetrāre 1 = διαπράττω, κάνω. Η έκφραση caedem perpetro = κατασφάζω. possunt: γ’ πληθυντικό, οριστική ενεστώτα, του ανώμαλου ρήματος possum, potui, ―, posse = μπορώ.
Γραμματική κατάταξη λέξεων
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
ΕΠΙΘΕΤΑ
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
qui, quae, quod (αναφορική)
hic, haec, hoc (δεικτ.)
noster, nostra, nostrum (κτητ)
is, ea, id (οριστ.)
ΡΗΜΑΤΑ
sum, fui, esse = είμαι
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
prope, propius, proxime
ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ
propter + ΑΙΤ= για, εξαιτίας, ένεκα (εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο : propter inopiam)
in +ΑΦ : σε (στάση σε τόπο : in hibernis, in Nerviis, in Belgis)
ex +ΑΦ= από (διαιρεμένο όλον : Ex quibus )
in +ΑΙΤ= προς, σε (κίνηση προς τόπο : in castra)
de +ΑΦ= από (κίνηση από τόπο: de collibus )
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
enim (αιτιολ. παρατακτ)
et (συμπλ.)
Πρόσθετες Ασκήσεις ?
1. Να γραφούν οι ζητούμενες πτώσεις :
legiones : ονομαστική του πληθυντικού αριθμού.
quibus : γενική του ενικού αριθμού
tribus : ονομαστική του πληθυντικού αριθμού
Legatos omnes : αφαιρετική του ενικού αριθμού
Milites : αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού
verbis : ονομαστική του ενικού αριθμού
Hostes : γενική του πληθυντικού αριθμού
speculatores : ονομαστική του ενικού αριθμού
collibus : αφαιρετική του ενικού αριθμού
caedem : γενική του πληθυντικού αριθμού
2. Να κλιθούν οι αντωνυμίες που ακολουθούν και στους δύο αριθμούς στο γένος που βρίσκονται: quibus, his, nostri
3. iubet, imperat, nuntiant : Να γραφεί το απαρέμφατο ενεστώτα.
4. conlocat, admonet, esse : Να γίνει Xρονική Aντικατάσταση.
5. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι της Οριστικής της ενεργητικής φωνής:
conlocat : α΄πληθυντικό του παρατατικού
iubet : β΄πληθυντικό του παρακειμένου
remanere : γ΄πληθυντικό του μέλλοντα
admonet : γ΄ενικό του συντελεσμένου μέλλοντα
esse : β΄ενικό του ενεστώτα
nuntiant : β΄ενικό του παρατατικού
possunt : γ΄πληθυντικό του παρατατικού
6. Να γραφούν οι σωστοί τύποι της οριστικής ενεστώτα και παρατατικού του ρήματος possum, ώστε να συμφωνούν με το υποκείμενο.
Υποκείμενο Ενεστώτας Παρατατικός
legati
vos
speculator
tu
7. Να συμπληρώσετε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίνονται μέσα στις παρενθέσεις, τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού την μεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο (τα ρήματα να τεθούν σε οριστική ενεστώτα).
α) ......................... frumentum in castra ………………… iubet. (importo, legatus)
β) Caesar hostes.................... audiebat. (advento).
γ) In hibernis multis Caesar legiones …………….. (conloco).
δ) «Vim hostium .................. debetis». (caveo).
ε) Socrates dicebat: «Ego non ……………. hostes sed ………….» (habeo, amicus).
ςτ) Dux …………….. milites……………… (impero, pugno).
8. Να μεταφερθούν στον άλλο αριθμό οι κλιτοί τύποι των προτάσεων που ακολουθούν:
α. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgis remanere.
β. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet.
γ. Milites his verbis admonet: «Hostes adventare audio;»
δ. Speculatores nostri eos prope esse nuntiant.
ε. Vim hostium cavere debetis;
στ. Hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt.
9. Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων, αφού μεταφέρετε τις λέξεις που δίνονται μέσα στην παρένθεση στον κατάλληλο τύπο. Τα ρήματα να τεθούν σε οριστική παρατατικού και μέλλοντα:
α. Caesar quattuor ex ……………….. in Nerviis et tres in Belgis ………………….. (conloco, legio)
β. Quattuor ………………. in Nerviis hiemare imperat et tres in Belgis …………………….. iubet. (remaneo, legio)
γ. ………………. omnes ………………. in ………………. conlocare iubet. (hiberna, legatus, legio)
δ. Speculatores ……………… ………………… et prope eos esse nuntiant (hostis, advento)
ε. Caesar …………………. cavere vim ……………….. admonet et legatos ………………….
frumentum in castra iubet (miles, hostis, importo)
στ. Speculatores hostes ……………… nuntiant, ………….. hostium ……………….. debetis (vis, advento, caveo)
ζ. Milites …………………. amabant et ………………. eius studebant (Caesar, gloria)
η. Hostes de …………………….. advolabant et ……………… provinciae nocebant. (incola, collis)
θ. Hostes in …………………. …………………. frumentum importabant.(castra, suus)
ι. Caesar cum ………………. …………………. fortiter repugnant contra ……………… (suus, hostis, miles)
ια. Speculatores frumentum hostes ………………….. in ………………….. et eos ………………… bellum nuntiant.(castra, paro, importo)
ιβ. Legati milites ………………….. et animum ………………. confirmabant. (admoneo, is)
ιγ. Illi magnam ……………….. incolarum …………………. perpetrare nuntiant. (caedes, hostis)
10. Να συμπληρωθούν τα κενά με το υποκείμενο του απαρεμφάτου στη σωστή πτώση:
α. Speculatores________________ prope esse nuntiant (hostis)
β. ______________patriae consultare possunt (Delecti)
γ. Tu putas ____________ bonum esse (ego)
δ. Ego puto ____________ bonum (ego)
11. Να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο.
1. Caesar putat: <<Mei milites bene pugnant.>>
2. Socrates dicebat: <<Ego non habeo hostes sed amocos.>>
3. Historicus scripsit: << Duces Romani imperant legionibus in Belgis remanere.>>
12. Να γραφούν οι πτώσεις που ζητούνται:
Caesar: η δοτική ενικού legiones: η αφαιρετική ενικού tribus: η αιτιατική πληθυντικού στο ουδέτερο milites: η ονομαστική ενικού his: η γενική ενικού του ιδίου γένους speculatores: η γενική πληθυντικού eos: η αιτιατική ενικού στο αρσενικό hostes: η αιτιατική πληθυντικού collibus: η γενική πληθυντικού caedem: η αφαιρετική ενικού 13. Να τεθούν οι τύποι στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού: legiones, quibus, milites, verbis, hostes (το δεύτερο), eos, collibus, militum.
14. conlocat, iubet, admonet, nuntiant: να γράψετε το β’ ενικό και α’ πληθυντικό των ρημάτων στον ενεστώτα και τον παρατατικό και στη συνέχεια να δώσετε για το καθένα το απαρέμφατο ενεστώτα.
15. possunt: να κλιθεί η οριστική ενεστώτα και παρατατικού. 16. Να σημειώσετε Σ(ωστό) ή Λ(άθος) επιβεβαιώνοντας ή απορρίπτοντας το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων: α. Το legiones είναι υποκείμενο στο ρήμα conlocat. β. Το ex quibus είναι εμπρόθετος προσδιορισμός του διηρημένου όλου στο quattuor. γ. Το in Nerviis είναι εμπρόθετος προσδιορισμός κίνησης σε τόπο hiemare. δ. Το tribus είναι έμμεσο αντικείμενο στο imperat. ε. Το verbis είναι αφαιρετική του οργάνου στο admonet. στ. Το hostes (πρώτο) είναι υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου adventare. ζ. Το hostium είναι γενική υποκειμενική στο vim. η. Το militum είναι γενική αντικειμενική στο caedem.
17. Να σημειώσετε Σ(ωστό) ή Λ(άθος) επιβεβαιώνοντας ή απορρίπτοντας το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων:
a. Η ονομαστική ενικού του τύπου frumenti είναι frumentus. b. Η κλητική ενικού του τύπου legiones είναι legion. c. Η ονομαστική πληθυντικού του τύπου hibernis είναι hibernae. d. Η αιτιατική του ίδιου γένους και αριθμού του τύπου multis είναι multa. e. Ο τύπος quibus είναι αφαιρετική πληθυντικού του θηλυκού γένους. f. Ο τύπος tribus είναι δοτική πληθυντικού. g. Η ονομαστική ενικού του τύπου vim είναι vir. h. Ο τύπος collibus σχηματίζει τη γενική πληθυντικού collium.
18. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση:
- Ο εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου είναι: α. propter frumenti β. propter inopiam - Ο τύπος nostri συντακτικά είναι: α. γενική κτητική στο speculatores β. επιθετικός προσδιορισμός στο speculatores 19. Να αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι: cavere, solent, possunt. 20. Propter inopiam: πώς μπορεί να δηλωθεί διαφορετικά η αιτία; 21. Ex quibus: να δοθεί η ισοδύναμη έκφραση αυτού του εμπρόθετου προσδιορισμού. 22. Vim hostium cavere debetis: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική να μετατρέψετε δηλαδή την πρόταση σε παθητική περιφραστική συζυγία (ή να μετατρέψετε το debeo +απαρέμφατο σε παθητική περιφραστική συζυγία). 23. Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική: Milites his verbis admonet (Caesar). 24. Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη του απαρεμφάτου σε παθητική: Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. 25. Να συμπτύξετε σε μετοχή την πρώτη κύρια πρόταση: hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt. 26. Να εκφράσετε τη στάση σε τόπο και την από τόπο κίνηση με τα τοπωνύμια: Roma, Athenae. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||