ΚΕΙΜΕΝΑ
Hercules boves Geryŏnis ex Hispaniā in eum
locum adduxisse dicitur, ubi postea Rōmulus urbem Rōmam condidit. Prope Tiberim
fluvium Hercules boves refecisse fertur et ipse de viā fessus ibi dormivisse.
Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncamcaudis
traxit aversos. Ubi Hercules, e somno excitātus,
gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximan speluncam; sed
postquam boum vestigial foras versa vidit, confūsus gregem ex loco infesto
amovēre coepit. Sed bovum mugītus ex speluncā audītus Herculem convertit.
Tum Cacus, vi prohibēre eum conātus, Herculis clavā interficitur.
Marco Tullio Cicerōne et Gaio
Antōnio consulibus, Lucius Sergius Catilīna, nobilissimi generis vir sed
ingenii pravissimi, contra rem publicam coniuārvit. Eum clari quidam sed improbi viri
consecūti erant. Catilīna a Cicerōne ex urbe expulsus est. Socii eius
deprehensi sunt et in carcere strangulāti sunt. Ab Antōnio, altero consule,
Catilīna ipse cum exercitu suo, proelio victus, interfectus est. Gaius
Sallustius tradit multos etiam milites Rōmānos in eādem cruentissimā pugnā
occīsos esse, multos autem graviter vulnerātos esse.
Claudius quinquagesimo anno aetātis suae
imperium cēpit mirabili quodam casu. Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae,
recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis
exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se
abdidit. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnōvit;
extractum imperatōrem eum salutāvit. Hinc
ad commilitōnes suos eum adduxit. Ab his in castra delātus est tristis et
trepidus, dum obvia turba quasi moritūrum eum miserātur. Postero die
Claudius imperātor factus est.
Brenno duce Galli, apud Alliam flumen delētis
legiōnibus Rōmanōrum, evertērunt urbem Romam praeter Capitōlium, pro quo
immensam pecuniam accepērunt. Tum
Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Vēientānam praedam non
aequo iure divīsam, absens dictātor est factus; is Gallos iam abeuntes secūtus
est: quibus interemptis aurum omne recēpit. Quod illic appensum civitāti
nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensātum est. Post hoc
factum rediit in exilium, unde tamen rogātus reversus est.
Α1.
Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα με έντονα
γράμματα.
Μονάδες 20
Β1α.
Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας τους αριθµούς των παρακάτω
προτάσεων. Να γράψετε τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στον κάθε
αριθµό.
1.
Ο Λίβιος Ανδρόνικος µεταφράζει στα Λατινικά την "Οδύσσεια" τού
Οµήρου.
2.
Η κλασική εποχή της λατινικής λογοτεχνίας εκτείνεται έως τα µέσα
τού 3ου αιώνα µ.Χ.
3.
Βασικό χαρακτηριστικό τής ρωµαϊκής λογοτεχνίας είναι η στενή
συνάφειά της µε την ελληνική γλώσσα και γραµµατεία.
4.
Κατά τους χρόνους τού Κικέρωνα εποχή παρακμάζει η ρητορεία.
5.
Το έπος Για τη φύση των
πραγμάτων είναι έργο τού Βάρρωνα.
Μονάδες 5
Β1β. Να αντιστοιχίσετε τους συγγραφείς τής
στήλης Α’ με τα έργα τους τής στήλης Β’.
|
Α |
Β |
|
1. Οβίδιος 2. Τίτος Λίβιος 3. Οράτιος 4.
Βεργίλιος 5. Σαλλούσιος Κρίσπος |
α.
Η συνωμοσία του Κατιλίνα β. Αινειάδα γ. Ab urbe
condita δ. Μεταμορφώσεις ε. Ωδές |
Μονάδες 5
Β2. Να συνδέσετε τις λατινικές λέξεις τής
στήλης Α’ με τις ετυμολογικά συγγενείς τους από τη στήλη Β’ γράφοντας δίπλα σε
κάθε αριθμό το αντίστοιχο γράμμα (δύο στοιχεία από τη στήλη Β’ περισσεύουν).
|
Α’ |
Β’ |
|
1.
traxit 2.
foras 3.
pravissimi 4.
altero 5.
cruentissimā 6.
solarium 7.
latentem 8.
adduxit 9.
est 10.
secūtus |
α. μπράβος β. θύρα γ. κρέας δ. τρακτέρ ε. φορά στ. ετερώνυμος ζ. δούκας η. ουσία θ. σόλα ι. ήλιος ια. επόμενος ιβ. λάθος |
Μονάδες 10
Γ1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω
λέξεις:
locum: ο ίδιος τύπος στον
άλλο αριθμό
adduxisse: το απαρέμφατο ίδιου
χρόνου στην άλλη φωνή (να ληφθεί υπ’ όψιν το υποκείμενο)
dicitur: το α’ ενικό τού
μέλλοντα ίδιας φωνής
urbem : η γενική πληθυντικού
refecisse: το β’ ενικό οριστικής
ενεστώτα παθητικής φωνής
fertur: το σουπίνο
ipse: η γενική ενικού στο
θηλυκό
viribus: η αιτιατική ενικού
boves quosdam: η δοτική πληθυντικού
τής συνεκφοράς
pergit: ο ίδιος τύπος στον
παρακείμενο
mugītus: η γενική ενικού
conātus: το β΄ ενικό οριστικής
μέλλοντα
generis: η αιτιατική
πληθυντικού
eādem: η ονομαστική ενικού
στο ουδέτερο
cui
: την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος
caedis
: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
se
: τη δοτική του ενικού αριθμού στο α ΄ πρόσωπο
aurum omne
: η αφαιρετική ενικού
is: η αιτιατική πληθυντικού τού ουδετέρου
hoc: η δοτική ενικού ίδιου γένους
nomen: η
κλητική πληθυντικού
Exclūsus
: το απαρέμφατο μέλλοντα στην άλλη φωνή (να ληφθεί υπόψη το
υποκείμενο)
moritūrum : το β’ ενικό οριστικής ενεστώτα
exterritus
: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής παρακειμένου στην ίδια
φωνή
prorepsit
: το σουπίνο
abdidit
: το απαρέμφατο ίδιου χρόνου
responderit: το β’ ενικό οριστικής μέλλοντα παθητικής φωνής
rediit: γενική
ενικού αρσενικού τής μετοχής ενεστώτα
Μονάδες 30
Δ1.
Να αναγνωριστούν συντακτικά οι ακόλουθοι όροι τού κειμένου:
viribus, excitātus,
generis, suo, cui, se, Brenno duce,
interemptis, civitāti.
Μονάδες 10
Δ2α.
adduxisse: να γράψετε το
υποκείμενο τού απαρεμφάτου και να δικαιολογήσετε την πτώση του.
Μονάδες 4
Δ2β. de viā: να αναγνωριστεί
συντακτικά και να γραφεί η ισοδύναμη εκφορά
με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Μονάδες 5
Δ2γ. Post hoc factum: Να γραφεί η ισοδύναμη εκφορά.
Μονάδες 3
Δ2δ.
vela praetenta : να μετατρέψετε τον επιθετικό προσδιορισμό σε αντίστοιχη
δευτερεύουσα πρόταση.
Μονάδες 4
Δ2ε. Ab his in castra (Claudius) delātus est tristis et trepidus: να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.
Μονάδες 4
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1. Όταν ο Ηρακλής, αφού ξύπνησε (ή
σηκώθηκε από τον ύπνο), είδε το κοπάδι και κατάλαβε ότι έλειπε ένα μέρος,
κατευθύνθηκε στη σπηλιά που ήταν πολύ κοντά του∙ αλλά όταν είδε τις πατημασιές
των βοδιών στραμμένες προς τα έξω (ή ότι οι πατημασιές των βοδιών ήταν στραμμένες
προς τα έξω), μπερδεμένος (ή επειδή βρέθηκε σε αμηχανία) άρχισε να απομακρύνει
το κοπάδι από κείνο τον εχθρικό τόπο.
Όταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος
Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας, άνδρας από πολύ
αριστοκρατική γενιά αλλά με χαρακτήρα πάρα πολύ διεστραμμένο, συνωμότησε
εναντίον του κράτους.
Από εκεί τον οδήγησε στους συντρόφους
του. Από αυτούς μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο λυπημένος κι έντρομος, ενώ το πλήθος
που τον συναντούσε τον λυπόταν σαν να επρόκειτο να πεθάνει.
Τότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε
παραμείνει εξόριστος για πολύ καιρό στην Αρδέα, εξαιτίας της λείας από τους
Βηίους, η οποία δεν είχε μοιραστεί ακριβοδίκαια, εξελέγη δικτάτορας, αν και
απουσίαζε˙ αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες, ενώ (που) ήδη αποχωρούσαν: αφού τους
εξολόθρευσε, πήρε πίσω όλο το χρυσάφι.
Β1α.
1. Σωστό
2. Λάθος
3. Σωστό
4. Λάθος
5. Λάθος
Β1β. 1. δ
2. γ
3. ε
4. β
5. α
Β2. 1.
δ
2. β
3. α
4. στ
5. γ
6. ι
7. ιβ
8. ζ
9. η
10. ια
Γ1. locum: loca
adduxisse: adductum esse
dicitur: dicar
urbem : urbium
refecisse: reficeris (-re)
fertur: latum
ipse: ipsius
viribus: vim
boves quosdam: bobus / bubus quibusdam
pergit: perrexit
mugītus: mugitus
conātus: conaberis (-re)
generis: genera
eādem: idem
cui : qua
caedis : caedium
se : mihi
aurum omne
: auro omni
is: ea
hoc: huic
nomen: nomina
Exclūsus : exclusurum esse
moritūrum : moreris (-re)
exterritus : exterriti estis
prorepsit : proreptum
abdidit : abdidisse
responderit:
respondeberis (-re)
rediit: redeuntis
Δ1. viribus: οργανική αφαιρετική του μέσου στο fretus.
excitātus: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο
υποκείμενο του ρήματος Hercules (δηλώνει το προτερόχρονο).
generis: γενική της ιδιότητας στο vir.
suo: ομοιόπτωτος ονοματικός επιθετικός προσδιορισμός
στο exercitu. (άμεση/ευθεία αυτοπάθεια, αφού αναφέρεται στο υποκείμενο του
ρηματικού τύπου από τον οποίο εξαρτάται).
cui: δοτική προσωπική κτητική από το est.
se: αντικείμενο
του ρήματος abdidit, άμεση αυτοπάθεια.
Brenno duce: ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη που δηλώνει χρόνο.
Tο Brenno λειτουργεί ως υποκείμενο και το duce ως
κατηγορηματικός προσδιορισμός που δηλώνει αξίωμα, στο υποκείμενο.
interemptis: ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη με υποκείμενο το quibus,
επιρρηματική χρονική μετοχή, που εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν (recepit).
civitāti: έμμεσο αντικείμενο ρήματος dedit.
Δ2α. Το υποκείμενο του απαρεμφάτου adduxisse είναι ο όρος
Hercules (ταυτοπροσωπία). Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου δεν
επαναλαμβάνεται σε πτώση αιτιατική, επειδή το απαρέμφατο εξαρτάται από
προσωπικό παθητικό λεκτικό ρήμα (άρση τού λατινισμού)
Δ2β. de viā: εμπρόθετος προσδιορισμός τού εξωτερικού αναγκαστικού
αιτίου στο fessus.
Ισοδύναμη
εκφορά:
ob/ per/ propter viam ή viā
Δ2γ. Hoc post facto
Δ2δ. vela, quae praetenta erant
Δ2ε. Hi in castra (Claudium) detulerunt tristem
et trepidum.
Επιμέλεια: Χαρίδημος Ξενικάκης