Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ
ΣΠΟΥΔΩΝ
Διαγώνισμα στα ΛΑΤΙΝΙΚΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ
Hi neque
vultum fingere neque lacrimas tenēre poterant; abditi in tabernaculis aut suum
fatum querebantur aut cum familiaribus suis commūne periculum miserabantur.
Totis castris testamenta obsignabantur. Horum vocibus ac timōre paulātim etiam
ii, qui rei miliātris perīti habebantur, perturbabantur.
………………………………………………………………………………..
id esse
optimum putēmus, quod est rectissimum; sperēmus
quae volumus, sed ferāmus quod acciderit; arbitrēmur denique corpus virōrum fortium magnorumque hominum esse mortāle, animi vero motus et virtūtis gloriam
sempiternam esse.
………………………………………………………………………………..
Nondum
annos XIII impleverat, et iam illi anīlis prudentia, matronālis gravitas erat
et tamen suavitas puellāris. Ut illa patris cervicibus inhaerēbat! ut nos
amīcos paternos et amanter et modeste complectebātur! ut nutrīces, ut
paedagōgos, ut praeceptōres diligēbat! quam studiōse, quam intellegenter
lectitābat!
Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των αποσπασμάτων «id
esse optimum putēmus … sempiternam esse» και «Nondum annos XIII
impleverat…intellegenter lectitābat!».
Μονάδες 20
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Β1.Να
αντιστοιχίσετε καθεμιά από τις φράσεις της στήλης Α’ με μία φράση της στήλης Β’, ώστε να συμπληρώνεται ορθά το νόημά της.
Τρία στοιχεία της στήλης Β΄ περισσεύουν.
|
ΣΤΗΛΗ Α΄ |
ΣΤΗΛΗ Β΄ |
|
1. Ο Ιούλιος Καίσαρ είναι ο καλλιτέχνης του είδους των
«απομνημονευμάτων» |
Α. τον 9ο αι. π.Χ. |
|
2. Σύμφωνα με την περιγραφική διαίρεση της εποχής της λατινικής
λογοτεχνίας, η κλασική εποχή φτάνει ως |
Β. Σαντούρνιος στίχος. |
|
3. Το εντόπιο λατινικό μέτρο που χρησιμοποιήθηκε από τον Λίβιο
Ανδρόνικο για τη μετάφραση της Οδύσσειας του Ομήρου ονομάζεται |
Γ. η δημιουργική πρόσληψη (imitatio) και ο ανταγωνισμός
(aemulatio). |
|
4. Η σχέση του Ρωμαίου λογοτέχνη με το ελληνικό πρότυπο είναι |
Δ. ότι οι Ρωμαίοι συχνά αλλοιώνουν ή μεταμορφώνουν τα ελληνικά
είδη ή παράγουν νέα είδη. |
|
5. Η Αινειάδα (Aeneis) είναι έργο |
Ε. σε ύφος που ανακαλεί τον Ξενοφώντα. |
|
|
ΣΤ. που έγραψε ο Κόιντος Οράτιος Φλάκκος. |
|
|
Ζ. τον θάνατο του Αυγούστου, το 14 μ.Χ. |
|
|
Η. που έγραψε ο Πόπλιος Βεργίλιος Μάρων. |
Μονάδες
10
Β2.
Να εντοπίσετε στα παραπάνω αποσπάσματα μία ετυμολογικά συγγενή λέξη της
λατινικής για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
Κομμουνισμός, πείρα, κομπιούτερ, μήτρα, ηδονή.
Μονάδες 10
Γ1. Nα
γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
vultum: η ίδια πτώση τού άλλου αριθμού
commune: η ίδια πτώση τού άλλου αριθμού
στο ίδιο γένος
Horum : η ονομαστική ίδιου αριθμού στο
ουδέτερο
vocibus: η γενική πληθυντικού
ii: η αφαιρετική πληθυντικού ίδιου
γένους
optimum: ο αντίστοιχος τύπος στον
συγκριτικό βαθμό
corpus : η ίδια πτώση τού άλλου αριθμού
virōrum: η κλητική ενικού
magnorumque: το αντίστοιχο επίρρημα στον ίδιο
βαθμό
virtutis: η αφαιρετική ενικού
nos: η γενική ενικού στο β’ πρόσωπο
matronālis: ο αντίστοιχος τύπος στο ουδέτερο
γένος
patris: η γενική πληθυντικού
nutrīces: η κλητική ενικού
studiōse: ο αντίστοιχος τύπος στον υπερθετικό
βαθμό
Γ2. Nα
γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα.
fingere: ο ίδιος τύπος στον παρακείμενο
poterant: το ίδιο πρόσωπο υποτακτικής
ενεστώτα
abditi: το απαρέμφατο ίδιου χρόνου και
φωνής (να ληφθεί υπ’ όψιν το υποκείμενο)
miserabantur: το ίδιο πρόσωπο στην υποτακτική
μέλλοντα
habebantur: ο αντίστοιχος τύπος τής
υποτακτικής
putēmus: το β’ ενικό προστακτικής ίδιου
χρόνου και φωνής
est: το γ’ πληθυντικό προστακτικής
μέλλοντα
volumus : το γ’ ενικό οριστικής ίδιου
χρόνου
ferāmus: το β’ πληθυντικό οριστικής ίδιου
χρόνου και φωνής
arbitrēmur: το β’ πληθυντικό προστακτικής
ενεστώτα
impleverat: ο ίδιος τύπος στην υποτακτική
inhaerēbat: η ονομαστική ενικού ουδετέρου τής
μετοχής ενεστώτα
complectebātur: η δοτική ενικού τού θηλυκού τής
μετοχής παρακειμένου
diligēbat : το απαρέμφατο ενεστώτα παθητικής
φωνής
lectitābat: το απαρέμφατο μέλλοντα ίδιας
φωνής (να ληφθεί υπ’ όψιν το υποκείμενο)
Μονάδες 15
Δ1α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους:
abditi,
cum familiaribus, timōre, mortāle, illi.
Μονάδες 10
Δ1β. ut
nutrīces, ut paedagōgos, ut praeceptōres diligēbat!: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 6
Δ2α. Totis castris testamenta obsignabantur: να τραπεί στον πλάγιο λόγο με
εξάρτηση Caesar scripsit…
Μονάδες 4
Δ2β. Totis castris testamenta obsignabantur: να αντικατασταθεί ο τοπικός
προσδιορισμός από τον κατάλληλο τύπο των λέξεων domus, Roma, Athenae, Asia.
Μονάδες 4
Δ2γ. sed ferāmus quod acciderit: να δηλωθεί η απαγόρευση στην
κύρια πρόταση στο β’ πληθυντικό πρόσωπο με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Μονάδες 6
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1. Ας θεωρούμε ότι είναι άριστο (πράγμα) αυτό που
είναι το πιο σωστό· ας ελπίζουμε αυτά που θέλουμε, αλλά ας υπομένουμε ό,τι
(αντίξοο) μας συμβεί· τέλος, ας πιστεύουμε ότι το σώμα των γενναίων ανδρών και
των μεγάλων ανθρώπων είναι θνητό, αλλά οι δυνάμεις της ψυχής (οι πνευματικές
δυνάμεις, οι πνευματικές δραστηριότητες) και η δόξα της αρετής είναι αιώνια.
Ακόμη δεν
είχε συμπληρώσει τα δεκατρία της χρόνια, και ήδη διέθετε γεροντική σύνεση,
σοβαρότητα που ταιριάζει σε δέσποινα, αλλά και (ή όμως μαζί με) κοριτσίστικη
γλυκύτητα. Πώς κρεμιόταν από τον λαιμό του πατέρα της! Πώς αγκάλιαζε εμάς, τους
φίλους του πατέρα της, και με αγάπη και με σεμνότητα! Πώς αγαπούσε τις τροφούς,
πώς τους παιδαγωγούς πώς τους δασκάλους της! Με πόση επιμέλεια, με πόσο νόημα
(πόση εξυπνάδα) και προθυμία συχνά διάβαζε!
Β1.
1-Ε
2-Ζ
3-Β
4-Γ
5-Η
Β2.
Κομμουνισμός: commūne
πείρα: perīti
κομπιούτερ: periculum/ putēmus
μήτρα: matronālis
ηδονή: suavitas
Γ1. vultum: vultus
commune: communia
Horum : haec
vocibus: vocum
ii: eis, iis,
is
optimum: melius
corpus : corpora
virōrum: vir
magnorumque: magnopere/
magno opere
virtutis: virtute
nos: tui
matronālis: matronale
patris: patrum
nutrīces: nutrix
studiōse: studiosissime
Γ2. fingere: finxisse
poterant: possint
abditi: abditos
esse
miserabantur: miseraturi
sint
habebantur: haberentur
putēmus: puta
est: sunto
volumus : vult
ferāmus: fertis
arbitrēmur: arbitramini
impleverat: implevisset
inhaerēbat: inhaerens
complectebātur: complexae
diligēbat : diligi
lectitābat: lectitaturam esse
Δ1α. abditi: χρονική μετοχή, συνημμένη στο εννοούμενο
υποκείμενο του ρήματος (hi), δηλώνει το προτερόχρονο (αφού είναι μετοχή
παρακειμένου) στο παρελθόν (αφού εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου,
querebantur).
cum
familiaribus: εμπρόθετος προσδιορισμός της κοινωνίας στο miserabantur.
timore: απλή αφαιρετική
του ποιητικού αιτίου (άψυχο) (στην ουσία πρόκειται για αφαιρετική του
εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου) στο perturbabantur.
mortale: κατηγορούμενο στη
λέξη corpus μέσω του esse, που είναι απαρέμφατο συνδετικού ρήματος.
illi: δοτική προσωπική
κτητική από το erat, που έχει την έννοια του «έχω».
Δ1β. ut nutrices, ut
paedagogi, ut praeceptores (ab illa) diligebantur!
Δ2α. Caesar
scripsit totis castris testamenta obsignari (ή obsignata
esse).
Δ2β. domi, Romae,
Athenis, in Asiā.
Δ2γ. Nolite
ferre / ne tuleritis.
Επιμέλεια: Χαρίδημος Ξενικάκης