ΚΕΙΜΕΝΑ
Hic vero, iudices, et fuit in Asia et viro
fortissimo, patri suo, magno
adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulationi in victoria fuit. Et si habet Asia suspicionem
quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia
continenter vixit.
«Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat». Tum adulescens, viribus
suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen
ruit; et fortior hoste, hasta
eum transfixit et armis spoliavit.
Quam multas imagines fortissimorum
virorum-non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum-scriptores et Graeci et
Latini nobis reliquerunt! Quas
ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi
proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam
conformabam.
Α. Να μεταφραστούν τα αποσπάσματα «Hic vero, iudices
… continenter vixit» και «Quam multas imagines … mentem meam conformabam».
Μονάδες
20
Παρατηρήσεις:
Β1. Δίνονται ονόματα εκπροσώπων της ρωμαϊκής λογοτεχνίας. Να σημειώσετε με ποια λογοτεχνικά είδη ασχολήθηκαν (μπορεί ένας λογοτέχνης να έχει ασχοληθεί με περισσότερα από ένα είδος), γράφοντας δίπλα σε κάθε όνομα τα αντίστοιχα είδη.
|
|
επική ποίηση |
σάτιρα |
λυρική ποίηση |
επιστολογραφία |
ιστορική
βιογραφία |
|
Οράτιος |
|
|
|
|
|
|
Κορνήλιος Νέπως |
|
|
|
|
|
|
Βεργίλιος |
|
|
|
|
|
|
Κάτουλλος |
|
|
|
|
|
|
Κικέρων |
|
|
|
|
|
Β2. Να εντοπίσετε
στα παραπάνω κείμενα από μία ετυμολογικά συγγενή λέξη της λατινικής για καθεμιά
από τις παρακάτω λέξεις της νεοελληνικής γλώσσας:
λούσο, μοτίβο, κουλτουριάρης, υπόλοιπο, κομφορμισμός.
Μονάδες 10
Γ1. α) Να γραφεί ό,τι ζητείται για τους ακόλουθους
τύπους:
hic: η δοτική ενικού
laboribus: η γενική πληθυντικού
miles: η δοτική πληθυντικού
virtute: η κλητική ενικού
adulescens: η γενική πληθυντικού
viribus: η αιτιατική πληθυντικού
singularis: η ονομαστική πληθυντικού τού ουδετέρου
quas: η γενική ενικού
mentem: η αιτιατική πληθυντικού
Mονάδες 9
Γ1. β) Να γραφούν τα παραθετικά των ακόλουθων τύπων
(στην ίδια πτώση, γένος και αριθμό για
τα επίθετα): magno, fortior, bene
Μονάδες 6
Γ2. Να γραφεί ό,τι ζητείται για τους ακόλουθους
τύπους:
fuit: το β’ ενικό προστακτικής μέλλοντα
vixit: το α’ ενικό οριστικής μέλλοντα ίδιας φωνής
vidit: το απαρέμφατο μέλλοντα παθητικής φωνής
congrediamur: β΄ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
cernatur: υποτακτική υπερσυντελίκου (ίδιο πρόσωπο και φωνή)
antecellat : το ίδιο πρόσωπο στην οριστική μέλλοντα ίδιας φωνής
confisus: το απαρέμφατο ενεστώτα
permotus: το α’ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα ίδιας φωνής
ruit: γ΄ πληθυντικό πρόσωπο Υποτακτικής Μέλλοντα στην ίδια φωνή
transfixit: η αιτιατική τού σουπίνου
intuendum : η δοτική ενικού θηλυκού
γένους τής μετοχής μέλλοντα
reliquerunt: το ίδιο πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού ίδιας φωνής
proponebam: το ίδιο πρόσωπο υποτακτικής παρακειμένου ίδιας φωνής
gerendi: β΄ πληθυντικό πρόσωπο Οριστικής Παρακειμένου Ενεργητικής φωνής
Colendo: το β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα ίδιας φωνής
Μονάδες
15
Δ1. α) Να
αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.
Μονάδες
14
Δ1. β) Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
Murenam laudare debemus.
Μονάδες 4
Δ2. α) In Asia continenter vixit:
Να αντικατασταθεί ο εμπρόθετος προσδιορισμός από τον κατάλληλο τύπο των λέξεων Athenae -arum, Corinthus -i, Graecia-ae.
Μονάδες 3
Δ2. β) Colendo et
cogitando homines excellentes: Να γίνει η γερουνδιακή έλξη και να σημειωθεί αν είναι
υποχρεωτική ή προαιρετική.
Μονάδες 5
Δ2. γ) et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit.: Να μετατραπεί σε μετοχική η υπογραμμισμένη πρόταση.
Μονάδες 4
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Αυτός
όμως, (κύριοι) δικαστές, και βρέθηκε (έζησε) στην Ασία και έναν πολύ γενναίο
άνδρα, τον πατέρα του, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, παρηγόρησε στις
ταλαιπωρίες, συγχάρηκε στη νίκη. Και αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε
να επαινέσουμε τον Μουρήνα, επειδή είδε την Ασία, αλλά έζησε στην Ασία με
εγκράτεια.
Πόσο πολλές εικόνες γενναιοτάτων ανδρών μας
κληροδότησαν οι συγγραφείς και οι Έλληνες και οι Λατίνοι - όχι μόνο για να τις
ατενίζουμε αλλά και για να τις μιμούμαστε! Αυτές εγώ, επιθυμώντας (ή: στην
επιθυμία μου) να διοικήσω σωστά και να διαχειριστώ την πολιτεία, τις έβαζα
πάντοτε μπροστά μου ως παραδείγματα. Με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους
έξοχους άνδρες διέπλαθα την ψυχή και τον νου μου.
Β1. Οράτιος:
λυρική ποίηση, σάτιρα, επιστολογραφία
Κορνήλιος Νέπως: ιστορική
βιογραφία
Βεργίλιος: επική
ποίηση
Κάτουλλος: λυρική
ποίηση
Κικέρων: επιστολογραφία
Β2. λούσο: luxuriae
μοτίβο:
permotus
κουλτουριάρης:
Colendo
υπόλοιπο:
reliquerunt
κομφορμισμός:
conformabam
Γ1.
α)
hic:
huic
laboribus: laborum
miles: militibus
virtute: virtus
adulescens: adulescentium
viribus: vires, viris
singularis: singularia
quas: cuius
mentem: mentes, mentis
Γ1.
β)
magno: maiori, maximo
fortior: fortis, fortissimus
bene: melius, optime
Γ2.
fuit: esto
vixit: vivam
vidit: visum
iri
congrediamur: congrederis (-re)
cernatur:
conspectum esset
antecellat : antecellet
confisus:
confidere
permotus: permoveamur
ruit: ruituri, - ae, - a sint
transfixit: tranfixum
intuendum : intuiturae
reliquerunt: relinquerent
proponebam: proposuerim
gerendi: gessistis
Colendo: cole
Δ1. α) patri:
ομοιόπτωτος προσδιορισμός, επεξήγηση στο viro.
gratulatiοni: δοτική κατηγορηματική του
σκοπού από το fuit. Αποδίδεται ετερόπτωτα στο υποκείμενο του fuit.
eventu: κυρίως αφαιρετική που
δηλώνει σημείο εκκίνησης για εκτίμηση, κρίση στο cernatur.
virtute: οργανική αφαιρετική της
αναφοράς στο antecellat (ως ρήμα διαφοράς, υπεροχής, σύγκρισης).
viribus:αφαιρετική οργανική του μέσου από τη μετοχή
confisus.
fortior: επιρρηματικό κατηγορούμενο του
τρόπου στο ρήμα δράσης transfixit, αναφέρεται στο εννοούμενο υποκείμενο
adulescens.
nobis: έμμεσο αντικείμενο στο
reliquerunt.
Δ1. β) Murena
laudandus est nobis.
Δ2. α) In Asia
= Athenis, Corinthi, in Graeciā.
Δ2. β) Colendis et cogitandis hominibus excellentibus
: προαιρετική γερουνδιακή έλξη.
Δ2. γ) et fortior hoste, armis eum hasta transfixum spoliavit.
Επιμέλεια: Χαρίδημος Ξενικάκης