ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ'ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΦ' ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ

 

 Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!» Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago deleta est.

………………………………………………………………………

Nec magis vituperandus est proditor patriae quam proditor communis utilitatis, aut communis salutis desertor propter suam utilitatem et salutem. Ex quo fit, ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat, quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos.

 

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των αποσπασμάτων: «Fiduciam, quae nimia … Carthago deleta est.» και «Nec magis vituperandus …quam nosmet ipsos.»

Μονάδες 20

ΠαρατηρΗσεις

Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας δίπλα στον αριθμό της Στήλης Α το γράμμα από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση:

Στήλη Α                                           Στήλη Β

1. Με ποιο από τα παρακάτω λογοτεχνικά είδη δεν ασχολήθηκε ο Κικέρων;	α. ρητορική β. ιστοριογραφία γ. φιλοσοφία δ. επιστολογραφία
2. Ποιος από τους παρακάτω ποιητές δεν θεωρείται ελεγειακός;	α. Βεργίλιος β. Τίβουλλος γ. Προπέρτιος δ. Οβίδιος
3. Ποιο από τα παρακάτω δεν αποτελεί χαρακτηριστικό της ρωμαϊκής λογοτεχνίας;	α. η ανάμειξη χρονικά διαφορετικών προτύπων β. η ιδιόρρυθμη εξέλιξη των λογοτεχνικών ειδών γ. η παραγωγή νέων ποιητικών ειδών δ. η δουλική μίμηση των αρχαιοελληνικών προτύπων
4. Ποιος από τους παρακάτω ποιητές καλλιέργησε νέα ποιητικά είδη, όπως το «καλλωπιστικό έπος»;	α. Προπέρτιος β. Βεργίλιος γ. Οβίδιος δ. Οράτιος
5. Ποιος από τους παρακάτω συγγραφείς εγκαινίασε στη Ρώμη την ιστορική βιογραφία;	α. Βιτρούβιος β. Κορνήλιος Νέπως γ. Βεργίλιος δ. Οράτιος

Μονάδες 10Μονάδες 10

 

Β2. Να αντιστοιχίσετε τις λατινικές λέξεις της Στήλης Α με τις

ετυμολογικά συγγενείς λέξεις της Νέας Ελληνικής της Στήλης Β (ένα στοιχείο της Στήλης Β περισσεύει).

Στήλη Α	Στήλη Β
1. dixissent	α. δωροδοκία
2. decerptam	β. κέρδος
3. deleta	γ. υποδειγματικός
4. proditor	δ. εσθλός
5. esse	ε. δηλητήριο
	στ. καρποφόρος

 Μονάδες 10

Γ1.α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

diem : την αφαιρετική ενικού

muris : την αιτιατική πληθυντικού

opibus : την ονομαστική πληθυντικού

urbis : τη γενική πληθυντικού

communis salutis : την αφαιρετική ενικού (μονάδες 2)

Μονάδες 6

Γ1.β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω αντωνυμίες:

quae : την αιτιατική ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος

neminem : τη γενική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος

vos ipsi : τη δοτική πληθυντικού της συνεκφοράς (μονάδες 2)

is : την αιτιατική πληθυντικού στο θηλυκό γένος

Μονάδες 5

 

Γ1.γ. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται από τα παρακάτω επίθετα και επιρρήματα:

prope : τον συγκριτικό βαθμό του επιρρήματος

extremo : τον θετικό βαθμό του επιθέτου στο ίδιο γένος, στην ίδια πτώση, στον ίδιο αριθμό

magis : τον υπερθετικό βαθμό του επιρρήματος

cariorem : τη γενική πληθυντικού του υπερθετικού βαθμού στο ίδιο γένος

Μονάδες 4

 

Γ2.α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

dixissent : το δεύτερο ενικό πρόσωπο στην προστακτική ενεστώτα στην ίδια φωνή

decerptam esse : το απαρέμφατο μέλλοντα στην ίδια φωνή

cavete : την αιτιατική του σουπίνου

tutamini : τη γενική του γερουνδίου

nolite : το δεύτερο ενικό πρόσωπο στην υποτακτική παρατατικού

fit : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο στην υποτακτική παρατατικού

cadat : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο στην οριστική παρακειμένου στην ίδια φωνή

esse : το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο του συντελεσμένου μέλλοντα

Μονάδες 8

 

Γ2.β. habemus : να γίνει χρονική αντικατάσταση στην υποτακτική, στο πρόσωπο και στη φωνή που βρίσκεται

Μονάδες 5

sumptum est : να γραφούν τα απαρέμφατα ενεστώτα και παρακειμένου στην ενεργητική φωνή

Μονάδες 2

 

Δ1.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων:

Carthagine, opibus, utilitatis, cariorem, esse (τελευταία σειρά δεύτερου αποσπάσματος).

Μονάδες 10

Δ1.β. ut laudandus is sit (nobis):

Να αντικατασταθεί η δευτερεύουσα πρόταση από την ισοδύναμη εκφορά debeo + απαρέμφατο.

Μονάδες 4

Δ2.α. Cum omnes recentem esse dixissent:

Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδες 2), να αιτιολογήσετε την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2). Να ξαναγράψετε την πρόταση, αντικαθιστώντας τον cum με τον ubi (μονάδες 2).

Μονάδες 8

Δ2.β. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite:

Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το Cato monet eos (μετατρέποντας την κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα).

Μονάδες 8

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

 

Α1. Να αποβάλετε την αυτοπεποίθηση που είναι υπερβολική σε σας. Μην πιστέψετε πως θα ενδιαφερθεί (ή:φροντίσει) κανείς για την πατρίδα, αν εσείς οι ίδιοι δεν φροντίσετε για την πατρίδα. Θυμηθείτε ότι κάποτε η πολιτεία βρέθηκε στον έσχατο κίνδυνο!». Κι αμέσως άρχισε ο τρίτος Καρχηδονιακός πόλεμος, στη διάρκεια του οποίου καταστράφηκε η Καρχηδόνα.

Και δεν πρέπει να επικρίνεται περισσότερο ο προδότης της πατρίδας απ’ ό,τι ο προδότης του κοινού συμφέροντος ή ο λιποτάκτης από τη γενική ευημερία για χάρη της ατομικής του ωφέλειας και ευημερίας. Από αυτό συμβαίνει, ώστε να πρέπει να επαινούμε αυτόν που πέφτει για την πατρίδα, επειδή αρμόζει να είναι πιο αγαπητή σε μας η πατρίδα παρά εμείς οι ίδιοι.

 

Β1.

1: β

2: α

3: δ

4: γ

5: β

 

Β2.

1: γ

2: στ

3: ε

4: α

5: δ

 

Γ1α. diem : die

muris : muros

opibus : opes

urbis : urbium

communis salutis : communi salute

 

Γ1β. quae : quod

neminem : nullius

vos ipsi : vobis ipsis

is : eas

 

Γ1γ. prope : propius

extremo : extero

magis : maxime

cariorem : carissimarum

2α. Dixissent : dic

decerptam esse : decerptum iri

cavete : cautum

tutamini : tutandi

nolite : nolles

fit : fierent

cadat :cecidistis

esse : fuerimus

 

Γ2β. habemus: Ενεστώτας: habeamus

Παρατατικός: haberemus

Μέλλοντας: habituri simus

Παρακείμενος: habuerimus

Υπερσυντέλικος: habuissemus

 

sumptum est: Απαρέμφατο Ενεστώτα : sumere

Απαρέμφατο Παρακειμένου : sumpsisse

 

Δ1α.

Carthagine : τοπική αφαιρετική που δηλώνει στάση σε τόπο στο “decerptam esse” (εκφέρεται απρόθετα , διότι πρόκειται για όνομα πόλης )

opibus : αφαιρετική οργανική του μέσου στο “confidere”

Utilitatis : γενική αντικειμενική ως ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός στο “proditor”

cariorem : κατηγορούμενο στο υποκείμενο “patriam” από το συνδετικό “esse”

esse : τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα “decet”, ετεροπροσωπία

 

Δ1β. ut (nos ) eum laudare debeamus.

 

Δ2α. Cum omnes recentem esse dixissent : δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον cum τον ιστορικό-διηγηματικό, ο οποίος αναφέρεται σε διηγήσεις του παρελθόντος, υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δημιουργεί ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, με υποτακτική υπερσυντελίκου (dixissent), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (inquit) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

 

ubi omnes recentem esse dixerunt

(ubi + οριστική παρακειμένου )

 

Δ2β. Cato monet eos ut fiduciam , quae nimia illis sit, deponant.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΑΡΙΔΗΜΟΣ ΞΕΝΙΚΑΚΗΣ